Vliegtuigen kunnen hun gezamenlijke CO2-uitstoot met 50% terugbrengen in het jaar 2050, zo berekenen Britse en Amerikaanse onderzoekers. Ze benoemen de 21 meest effectieve maatregelen en hoe groot het effect daarvan kan zijn. De meeste van deze maatregelen zijn (minstens) kostenneutraal, omdat een investering over de levensduur van het toestel wordt terugverdiend. Ook is winst te boeken door de planning van vluchten te perfectioneren.

Met de klimaattop in Parijs voor de deur staan de spotlights op het terugbrengen van de uitstoot van CO2 door de mens. Een bedrijfstak die niet snel afscheid zal kunnen nemen van fossiele brandstoffen is de luchtvaart. Maar er zijn wel tal van maatregelen mogelijk om de hoeveelheid kerosine te verlagen die nodig is om een passagier of een kilogram vracht te vervoeren. En dat verlaagt direct ook de CO2-uitstoot.

Vliegtuigen zijn weliswaar niet de grootste vervuilers, maar met een aandeel van zo’n 2,5 % in de totale CO2-uitstoot is het zeer de moeite om hun uitstoot aan te pakken. Daarom deden onderzoekers uit Groot-Brittannië en de VS een uitgebreide analyse, beschreven in een recente publicatie in Nature Climate Change. Overigens is het milieu maar één kant van de medaille. Besparen op brandstof is ook voor luchtvaartmaatschappijen een hoge prioriteit. De onderzoekers schatten dat een gemiddeld vliegtuig zo’n 11 miljard liter kerosine per jaar gebruikt, goed voor zo’n 10 miljoen euro aan brandstofkosten. Als daar een paar procenten af kunnen, leidt dat direct tot betere bedrijfsresultaten.

Onderverdeling

De onderzoekers maakten een onderverdeling in de maatregelen die vliegtuigbouwers en luchtvaartmaatschappijen kunnen treffen om zuiniger te vliegen: technologische oplossingen, de invoering van synthetische brandstoffen, aanpassingen op en rond vliegvelden en ten slotte de strategie van de luchtvaartmaatschappijen.

Ten eerste de technologische oplossingen: die variëren van het retrofitten van toestellen met opstaande vleugeltips tot het vervangen van de motoren voor zuiniger exemplaren. Maar volgens de onderzoekers zullen de grootste klappers komen uit het vervangen van bestaande toestellen door nieuwe types. Vliegtuigen als de Boeing 737 MAX en de Airbus 320 NEO zijn namelijk zo’n 15 % zuiniger in hun brandstofverbruik dan hun voorgangers. Ze maken gebruik van lichtere materialen als koolstofvezel en van zuinigere motoren.

Ten tweede: het effect dat vliegtuigen kunnen behalen bij het opstijgen, landen en taxiën, is verrassend groot. Taxiën kan prima op één motor – of op termijn zelfs elektrisch – en onverwacht veel brandstof wordt ook verspild door getreuzel op de startbaan. De onderzoekers pleiten daarom voor een nieuw planningssysteem, waarbij het toestel zo lang mogelijk bij de gate blijft staan en pas gaat rijden wanneer hij daadwerkelijk aan de beurt is voor opstijgen. Mogelijke winst, opgeteld: 3-4 %.

Management

Als derde kan er fors op brandstof worden bespaard door aanpassingen in het strategisch management van de luchtvaartmaatschappij. Daaronder valt het vervroegd afscheid nemen van oude toestellen of het herinrichten van de stoelverdeling zodat meer mensen in een toestel passen en dus minder vluchten nodig zijn.

De onderzoekers doen ook enkele opvallende aanbevelingen. Zo is eenvoudig en direct winst te boeken door minder brandstof mee te nemen. Een vliegtuig heeft altijd een hoeveelheid kerosine aan boord voor onvoorziene situaties, maar daar kan veilig nog wat vanaf, menen de onderzoekers.

Als vierde en laatste synthetische brandstoffen. Daar is potentieel een aanzienlijke winst mee te boeken, aangezien deze uit biomassa gemaakt worden en dus (grotendeels) CO2-neutraal kunnen zijn. En hoewel synthetisch, lijkt de samenstelling zoveel op ‘fossiele’ kerosine dat de motoren er niet voor aangepast hoeven worden. Klein probleempje alleen: ze worden nog niet in zulke hoeveelheden geproduceerd dat de luchtvaart er wat aan heeft.

Aannames

Er zijn wat aannames in het onderzoek die niet per se waar zijn. Zo is de reductie in CO2-uitstoot die de analyse belooft berekend onder de aanname dat de olieprijs tussen de 50 en 100 dollar per vat ligt. Momenteel is olie goedkoper dan 50 euro en hebben luchtvaartmaatschappijen weinig prikkels om toestellen zuiniger te maken. Maar klaarblijkelijk verwachten ze dat de olieprijs weer zal stijgen, want een deel van de voorgestelde maatregelen zit er al aan te komen. Zoals zuiniger toestellen en het voller proppen van de cabine.

Daarnaast is de berekening gedaan op de vloot middelgrote vliegtuigen in de VS. Dat is ten eerste een markt waar de groei grotendeels uit is. Daarnaast vervangen luchtvaartmaatschappijen in de VS hun toestellen redelijk vlot voor nieuwe, zuinigere exemplaren. In opkomende landen zoals Brazilië en Indonesië groeit de luchtvaartsector jaarlijks met 7 à 8%. Bovendien gebruiken de luchtvaartmaatschappijen daar vaak de oude beestjes uit het westen. Die zijn veel vervuilender, waardoor het afdanken van vliegtuigen in het westen niet per se tot netto CO2-winst zal leiden.

Lead image credit: don-Vip