Nick de Keijzer ontwerpt als werktuigbouwer de meest fijnzinnige instrumenten, die daarna de ruimte in gaan.

Naam: Nick de Keijzer 
Leeftijd: 31 
Opleiding: Leidse instrumentmakers School, electrical engineering (Avans)
Functie: mechanical engineer, SRON

Sommige instrumenten moeten zó betrouwbaar, voorspelbaar en kundig in elkaar zitten, dat ze niet kunnen falen. Ze worden op bijzondere plekken gebruikt, waar niemand meer bij kan. Nick de Keijzer kan erover meepraten. Hij werkt bij SRON in Leiden als werktuigbouwkundige aan instrumenten die meegaan op ruimtemissies.

Meetinstrumenten en detectoren, zonder uitzondering ingewikkelde apparaten die het moeten blijven doen in de vijandige omgeving buiten de aardse atmosfeer, onder extreme temperatuursveranderingen en in vacuüm. Daarbij moeten ze ook nog de lancering doorstaan, met alle heftige schokken en vibraties van dien.

Fijnzinnigste mechanica

Nicks specialiteit is het ontwikkelen van dit soort complexe systemen. De basis daarvoor legde hij bij de Leidse Instrumentmakers School, die vakmensen opleidt die de fijnzinnigste mechanica kunnen vervaardigen. Na die school deed hij de hbo-opleiding electrical engineering aan de Avans Hogeschool. Dat Nick zo vaardig is met mechanische systemen is voor een deel te danken aan zijn achtergrond. Nicks groot vader ontwierp schepen voor de binnenvaart.

Zijn vader werkte als gereedschapsmaker in de fabriek, waar regelmatig ruimte was om aan eigen projecten te werken. Zo leerde de jonge Nick al materialen bewerken op de draai- of freesbank. ‘Van mijn vader heb ik geleerd wat essentiële ingrediënten zijn om hoge kwaliteit te bereiken. En door veel zelf te doen, ontwikkelde ik mijn mechanische intuïtie – het instinctieve aanvoelen van techniek en materiaal, gevormd door jaren van oefenen, leren en creëren.’

Die bagage nam hij mee naar SRON, waar hij bijvoorbeeld heeft gewerkt aan een instrument dat onderdeel is van een infraroodtelescoop in de Atacama-woestijn in Chili. Nick ontwierp het kalibratiemechanisme hiervoor zo dat het vanuit Nederland te gebruiken is.

Balans  tussen structurele sterkte en thermische isolatie

De telescoop bevat een uiterst gevoelige detector die wordt afgekoeld tot nabij het absolute nulpunt. Op deze extreem lage temperaturen worden veranderingen in onder meer de weerstand van de supergeleidende film, veroorzaakt door licht, nauwkeurig gemeten. Bij cryogene temperaturen is het de uitdaging een balans te vinden tussen structurele sterkte en thermische isolatie.

‘We ontwikkelen deze technologieën door voor aankomende ballonen ruimtemissies van ESA of NASA’, zegt Nick. ‘Ik vind het fantastisch dat wat ik maak ook écht de ruimte in gaat. Wie kan dat nou zeggen?’
 

Alle talenten leren kennen? Kijk in het dossier Techniektalenten 2025.

Foto: SRON