‘Voorsprong door techniek.’ Echt waar?, vraagt redacteur Jim Heirbaut zich af. Dit keer met de QR-code, die momenteel wordt gebruikt om aan te tonen dat je bent gevaccineerd of recent een test hebt gedaan.

Ik ben een waardeloze toekomstvoorspeller. Een paar jaar geleden wist ik zeker dat die gekke QR-codes, die vierkantjes met een zwart-wit pixelpatroon erin, nooit wat zouden worden.

Wat een onzin, wat een interessantdoenerij van marketingtypes. Die plakten de vierkantjes te pas en te onpas op reclameborden en in advertenties en wat had je daar nu eigenlijk aan? Je kon toch net zo goed een URL intypen, of googelen op de bedrijfsnaam?

Gniffelend zag ik dan ook dat de pretentieuze scanvakjes langzaam wegkwijnden. Vaarwel, QR-code!

Maar o, wat had ik het mis. De tweedimensionale streepjescodes maakten een grandioze comeback en worden nu meer gebruikt dan ooit. Je ziet ze op bushokjes, treinstations, in krantenadvertenties en op melkpakken. Je bezorgde pakketjes zitten er vol mee, en bij het online betalen hoef je allerlei details niet meer in te vullen dankzij het scannen van een QR-code die in beeld verschijnt.

Scan hier om te bestellen.

Het besef dat de QR-code terug was (van nooit helemaal weggeweest), kwam toen ik vorig jaar zomer plaatsnam op een terras. Toen er na vijf minuten nog geen ober aangesneld kwam, keek ik licht geïrriteerd om me heen, en viel mijn oog op een minuscuul stickertje op de houten terrastafel: ‘Scan hier om te bestellen’.

Ach natuurlijk, we zitten midden in de coronacrisis en de cafébaas wil voorkomen dat klanten en personeel besmet raken via de menukaarten. Slim!

We zijn nu een jaar verder en op veel plekken in de horeca heeft dit systeem wortel geschoten. Dat is jammer voor de obers, want die zijn nu vaak gedegradeerd tot simpele drankjesbrengers en glazenhalers. Een gezellig gesprekje over de menukaart is er dan niet meer bij.

Maar voor de cafébaas is het handig, want vaak kun je na scannen van de QR-code niet alleen bestellen, maar ook alvast betalen. En geen plakkerige en vettige menukaarten meer!

Je ging lekker zitten voor een maaltijd, een ouderwetse offline activiteit, maar plotseling ben je onderdeel geworden van de online reclamewereld.

Bij al deze hosanna hoort wel een kanttekening. Het gebruik van die QR-codes geeft bedrijven wel weer extra manieren om klanten te volgen, te benaderen of hun gedrag te analyseren. Dit kennen we van ons surfen op internet, van onze Google-zoekvragen en van online aankopen. Online werden we al gevolgd, maar een bar of restaurant bezoeken was tot nu toe gevrijwaard van deze aanpak.

De QR-code knoopt het fysieke bezoek en de wereld van online marketing aan elkaar, zo schrijft The New York Times. ‘Mensen begrijpen niet dat wanneer je een QR-code gebruikt, een bedrijf een heel apparaat van online tracking tussen jou en je maaltijd plaatst,’ zei Jay Stanley van de American Civil Liberties Union tegen de krant.

‘Je ging lekker zitten voor een maaltijd, een ouderwetse offline activiteit, maar plotseling ben je onderdeel geworden van de online reclamewereld.’

Doe mij dus maar die ouderwetse menukaart. Neem ik die vette vingerafdrukken wel voor lief.



Deze column verscheen eerder in het augustusnummer van De Ingenieur.

Openingsfoto Op menig terras is sinds de coronapandemie een QR-code op de tafel te vinden, die leidt naar een website met de menukaart, waar soms zelfs een bestelling te plaatsen is.