Jan van der Tempel maakt kans op een prestigieuze Europese uitvindersprijs. Het Europees Octrooibureau heeft dat dinsdag bekendgemaakt. Het KIVI-erelid vond de Ampelmann uit, een veilige en stabiele loopbrug voor op volle zee.
Steeds vaker bouwen en werken bedrijven op zee. Maar vanaf een schip aan boord gaan van een boorplatform of een windturbine kan riskant zijn, vanwege de altijd aanwezige golfslag.
Helikopters of kraanliften kunnen dan uitkomst bieden, maar die hebben maar een geringe capaciteit. De inzet ervan is bovendien prijzig een vaak afhankelijk van de weersomstandigheden.
Stabiele loopbrug
Jan van der Tempel kwam met een oplossing. Hij ontwikkelde een loopbrug die altijd stabiel blijft. Bewegingen van de golven en het schip worden gecompenseerd, zodat personen en goederen veilig en snel kunnen worden overgezet, ongeacht het weer: de Ampelmann. Die uitvinding, uit 2002 levert hem nu een nominatie op voor de prestigieuze Innovatieprijs van het Europees Octrooibureau (EOB), in de categorie Industrie.
EOB-president António Campinos roemt de ‘innovatieve technische oplossingen’ die Van der Tempel heeft ontwikkeld voor de offshore-industrie. De uitvinder en ondernemer ‘heeft de veiligheid voor de mensen die in deze sector werken verhoogd, de efficiëntie verbeterd en de kosten voor operators verlaagd.’
Uitvinder en ingenieur
Van der Tempel, aan de TU Delft gepromoveerd op het ontwerp van draagconstructies voor offshore windturbines, noemt de nominatie een ‘mooie erkenning’ voor zijn werk.
‘Ondernemer werd ik tegen wil en dank, maar uitvinder en ingenieur ben ik altijd gebleven’, zegt hij. Van der Tempel, die zijn Ampelmann vermarkt met een gelijknamig bedrijf, beschrijft zijn vinding als een omgekeerde vluchtsimulator.
Krachtige computer
Waar een vluchtsimulator bewegingen simuleert die overeenkomen met computergegenereerde beelden in een stationaire omgeving, richtte hij zich op technologie die juist stabiliteit moet bieden in een turbulente omgeving: op volle zee.
De door Van der Tempel ontwikkelde techniek werkt door detectie en monitoring van de bewegingen van het schip. Op het schip is een bewegingssensor ter grootte van een schoenendoos geïnstalleerd die is aangesloten op een krachtig computersysteem dat elke schommeling snel en nauwkeurig registreert.
Hydraulische cilinders
Deze gegevens worden doorgegeven aan een platformconstructie met zes hydraulische cilinders die vrijwel onmiddellijk, met slechts enkele milliseconden vertraging, hun lengte aanpassen om iedere beweging te compenseren. Zo blijft het platform volkomen stationair, ook al gaat het schip flink tekeer, en vormt zo een veilige loopplank.
Het systeem werkt bij golven tot vier meter hoog en bij windsnelheden tot zestig kilometer per uur. Binnen acht uur kan de hele constructie op een schip worden geïnstalleerd.
Het systeem is zo bedacht dat elk onderdeel zijn eigen back-up heeft en mocht het – bijvoorbeeld door veranderend weer – worden uitgeschakeld, dan gebeurt dat met één minuut vertraging, zodat iedereen op de loopplank zich tijdig in veiligheid kan brengen.
Ampelmann
De oversteek van schip naar turbine of platform is dankzij de Ampelmann volgens Van der Tempel nu net zo eenvoudig als de straat oversteken – reden waarom hij zijn uitvinding deze naam heeft gegeven: het ‘Ampelmännchen’ is het figuurtje in de Duitse verkeerslichten voor voetgangers.
Het bedrijf Ampelmann Operations, begonnen als spin-off aan de TU Delft, heeft inmiddels 350 mensen in dienst.
In totaal zijn er al meer dan zestig loopplanken wereldwijd actief. Maar het innoveren is nog niet klaar. ‘De huidige Ampelmann dateert uit 2007 en was ideaal om het bedrijf mee te starten’, zegt Van der Tempel.
Energiezuiniger
De volgende stap is het apparaat energiezuiniger te maken. ‘We zijn nu bezig de Ampelmann te elektrificeren. Het systeem, dat nu nog op diesel draait, blijkt met 90 procent minder energie precies hetzelfde te presteren.’
De winnaar van de Europese patentprijzen worden op 17 juni bekendgemaakt. Sinds 2018 is Van der Tempel erelid van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI), als erkenning voor zijn nationale en internationale bijdragen aan de offshore-industrie.
Foto: EOB
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.