Tsunami van technologie bij SingularityU Summit

Er was weer veel te zien en te leren bij de grootste bijeenkomst van techno-optimisme van Nederland, de SingularityU The Netherlands Summit, die gisteren en vandaag plaatsvond in Haarlem.

Net als vorig jaar (lees: ‘De technologische waterval van de Singularity University’) waren we te gast bij deze bijeenkomst die werd georganiseerd door de Nederlandse afdeling van de Singularity University, een van oorsprong Amerikaanse beweging.

De naam is afgeleid van ‘The Singularity’, het moment waarop de technologie zo ver ontwikkeld is dat hij samengaat met de mens. Aanhangers van de Singularity-beweging noemen vaak het jaar 2045, maar dat jaartal is natuurlijk uit de lucht gegrepen. Het belangrijkste is dat deze mensen geloven in de snelle, exponentiële (het buzzword van de Singularity-beweging) ontwikkeling van technologie en dat die nieuwe, onvoorziene mogelijkheden gaat opleveren om de problemen van de mensheid op te lossen.

De organisatie had een veelzijdig programma samengesteld, met allerlei gebieden waarop technologie zich exponentieel is aan het ontwikkelen: van de gezondheidszorg tot mobiliteit en van ruimtevaart tot de voedselvoorziening. We hebben niet de illusie om compleet te kunnen zijn, maar we geven u graag een kleine proeverij van de lezingen van de SingularityU The Netherlands Summit.

Platforms

Een van de hoofdsprekers op dag twee was Amin Toufani, een econoom en alleskunner uit de Verenigde Staten. Hij focuste op Exponential Economics; het idee dat het starten van een bedrijf dankzij digitalisering en internet veel eenvoudiger is geworden dan vroeger. Geld verdienen is dan natuurlijk nog een tweede, maar de techniek heeft in ieder geval het bouwen van platforms om diensten aan te bieden tot een peulenschil gemaakt; zie (de eeuwige) succesvoorbeelden als Airbnb en Uber.

Toufani schetste nog het prikkelende toekomstbeeld van zelfrijdende auto’s, die onverwachte effecten kunnen hebben. ‘Bekend is al wel dat we dan waarschijnlijk veel meer aan autodelen gaan doen. Maar wist je dat dan waarschijnlijk ook de prijzen van vastgoed omlaag gaan? Dat zit zo. Als je in zo’n zelfsturend autootje niet meer op de weg hoeft te letten, kun je dus alvast beginnen met werken. En dan is het niet meer zo erg dat je wat langer onderweg bent. Mensen kunnen dus buiten de dure stadscentra gaan wonen, in beter betaalbare huizen.’

Zelfrijdende auto’s zullen hoogstwaarschijnlijk gebruik gaan maken van smart contracts. Dit zijn contracten die helemaal voorgeprogrammeerd zijn in software (‘Als voldaan is aan A, voer dan B uit.’). Toufani had er een leuk voorbeeld over. ‘Stel je voor dat de weg vol is met zelfsturende auto’s. Dan rijdt er eentje die haast heeft en de auto’s die in de baan voor hem rijden een beetje geld biedt om aan de kant te gaan. Als die auto’s daarmee akkoord gaan, wordt alles helemaal automatisch geregeld. De auto’s worden geïdentificeerd, ze gaan aan de kant, het geld wordt naar ze overgemaakt en klaar.’

Supplychains op de schop

Toufani waarschuwde wel voor het effect dat exponentiële technologieën kunnen hebben op de maatschappij. Om maar even bij autonome auto’s te blijven, als die eenmaal breed doorbreken, gooit dat bestaande supplychains op de schop.

Toufani: ‘Reken maar even mee: de banen van chauffeurs gaan eraan, goed voor 1 % van het Bruto Nationaal Product; ook het aanschaffen van auto’s verdwijnt nagenoeg – 2 % van het BNP – en ten slotte zullen er bijna geen ongelukken meer zijn, wat in sommige landen 3 % van het BNP voor zijn rekening neemt. Kortom, de doorbraak van zelfrijdende auto’s zou een hap van 6 % uit het BNP van een land kunnen nemen.’

Bacteriën als fabriekjes

Onderzoekster Nadine Bongaerts werkt in de synthetische biologie en schetste voor de toeschouwers de belangrijkste ontwikkelingen. Veel draait daarbij om bacteriën, de eencelligen die overal op onze aarde te vinden zijn. Die spannen we al behoorlijk voor het karretje van de mensheid, door ze genetisch zó te engineeren dat ze de insuline kunnen produceren die diabetespatiënten bij zichzelf inspuiten.

Maar we kunnen bacteriën nog veel meer gaan inzetten als fabriekjes, betoogde Bongaerts. ‘De natuur zit vol met eiwitten die een bepaalde nuttige functie hebben: sensor, schakelaar, lichtbron, noem maar op. Doordat genome sequencing heel goedkoop is geworden, kunnen we die nu veel sneller vinden.’

Nog een voorbeeld van Bongaerts: spinnen maken een materiaal – spinnenzijde – dat supersterk en superlicht is. Ideaal om te kopiëren om bijzondere kledingstukken van te maken. Alleen, het is geen doen om spinnen vast te binden om voortdurend spinzijde te produceren. Daarom hebben een paar bedrijven het lumineuze idee opgevat om de (twee) verantwoordelijke genen te identificeren en die in te bouwen in bakkersgist. Dat lukte nog ook; nu maken die bedrijven met bakkersgist op industriële schaal spinzijde.

De presentatie van Bongaerts staat integraal online.

Zorg nog in de 19e eeuw

Een sector die hoe dan ook de komende jaren gaat profiteren van technologische ontwikkelingen is de zorg. ‘Dat is ook hoog tijd, want we leven in de 21e eeuw, maar ik heb soms het idee dat de zorgverlening is blijven steken in de 19e eeuw’, zei Zayna Khayat, Innovation Sherpa in Chief bij het REshape Center (de technologieafdeling) van het Radboudumc. ‘Maar ik geloof dat de zorg de komende tien jaar meer gaat veranderen dan in de afgelopen honderd jaar.’

Dat mag ook wel, vindt Khayat, want de gezondheidszorg is zowat de enige sector die nauwelijks een stijging heeft gezien in de arbeidsproductiviteit als gevolg van digitalisering. ‘Alles draait traditioneel om papier en dat maakt het ongelooflijk lastig om precies bij te houden wat het effect is geweest van een interventie. Maar verandering is op komst.’

Khayat: ‘Om te beginnen zitten we als persoon op een berg data – Facebookposts, sms’jes, online gedrag – die prima bruikbaar is om een analyse te maken van je gezondheid. Daarvoor hebben we machine learning nodig, maar dan kunnen we over een paar jaar misschien wel een migraineaanval voorspellen. Of een hartaanval die zich aankondigt.’

Verder zal de rol van de arts gaan veranderen, voorziet Khayat. Doordat de burger zoveel toegang heeft tot informatie, zal de arts meer een soort bibliothecaris worden; iemand die de patiënt laat zien waar de beste informatie is te vinden. Khayat had nog veel meer sprekende voorbeelden. Ze heeft haar presentatie beschikbaar gesteld (pdf-bestand).