De overheid schiet tekort bij het uitoefenen van zijn taak op veiligheidsgebied, aldus mr. Pieter van Vollenhoven vandaag op het jaarcongres van het Koninklijk Instituut Van Ingenieurs.
 

Van Vollenhoven, gerenommeerd voor zijn werk op het gebied van veiligheid, velde een scherp oordeel over de wijze waarop de overheid het in ons land rond veiligheid heeft georganiseerd. 'De overheid heeft besloten veel over te laten aan zelfregulering, aan de sectoren en de bedrijven zelf. Dat is terecht, want de overheid kan het niet alleen. Maar de overheid moet wel de regie blijven houden, en dat laat ze na, daar zit de fout.'
 

Sjoemelsoftware

Dat zelfregulering door sectoren geen garantie biedt, illustreerde Van Vollenhoven aan de hand van twee voorbeelden: de sjoemelsoftware van Volkswagen en de aardbevingen in Groningen. 'Uiteraard wist men bij Volkswagen dat er die sjoemelsoftware werd gebruikt, maar niemand stond op om het management te corrigeren.' En de NAM wist dat zich aardbevingen voordeden, maar wilde die tot 2013 niet zien als een relevant risico. Steeds maar weer blijkt dat economisch belang, de noodzaak van continuïteit van de bedrijfszekerheid, de doorslag geeft bij de veiligheidsafweging.'

De overheid heeft daarom de taak op het gebied van veiligheid het publieke belang te waarborgen. 'Maar de overheid is niet meer op die taak toegerust. Het veiligheidsbeleid is over de diverse departementen versnipperd omdat we het per sector aanpakken, de inspectie is versnipperd, onderbezet en maakt zijn bevoegdheden niet waar.' 
 

Onduidelijkheid

Van Vollenhoven wees op de verschillende recente rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. 'Steeds weer blijkt dat er onduidelijkheid is over waar de verantwoordelijkheden liggen.' Van Vollenhoven ziet dat ook als de belangrijkste gebrek in de huidige veiligheidsaanpak. 'De overheid doet terecht een beroep op bedrijven en sectoren, maar ze heeft nagelaten duidelijkheid te scheppen waar de verantwoordelijkheden liggen. Wat mag van sectoren en bedrijven worden verwacht, waar liggen de grenzen, wat betekent dat voor de verantwoordelijkheid van de overheid, hoe vult de overheid die zelf in? De discussie daarover is nagelaten, zodat nu niemand precies weet waar hij op kan worden aangesproken.'
 

Veiligheidsinstituut

Om dat tekort aan te pakken pleit Van Vollenhoven voor de vorming van een Veiligheidsinstituut. 'Dat moet een plek zijn waar we duidelijkheid scheppen daarover: wie mogen we wat aanrekenen als er iets misgaat?' Daarnaast pleitte Van Vollenhoven voor de vorming van een opleiding voor toezichthouders. 'Het is dringend nodig het aanzien en de kwaliteit ervan te verhogen, want toezicht is niet geliefd, maar wel heel hard nodig.'

Het KIVI-congres bespreekt vandaag in talloze deelsessies hoe om te gaan met door techniek bepaalde risico's.