The Ocean Cleanup, het bedrijf van Boyan Slat, heeft het ontwerp van zijn plasticvanger aangepast. In plaats van een honderd kilometer lang scherm, dat plastic uit de zee moet gaan vangen door tien jaar lang in een golfstroom te liggen, bouwt Slat nu kleinere schermen die niet aan de oceaanbodem vastgeketend zitten.

In plaats daarvan gaat het bedrijf drijvende ‘ankers’ gebruiken als goedkopere en meer praktische oplossing. Volgend jaar zal het eerste prototype al in de beruchte Grand Pacific Garbage Patch liggen, beloofde Slat. De garbage patch is een enorm gebied waar veel plastic drijft, voor de westkust van de Verenigde Staten. Door de golfstromen in dat gebied komt al het plastic in een gebied terecht dat ongeveer zo groot is als de staat Californië.

Slat kondigde de wijziging donderdagavond aan bij een groots opgezet ‘event’ in Utrecht. Het verankeren op 4,5 km diepte – het oorspronkelijke plan – zou lastig worden, gaf hij toe, dus bedacht zijn team een nieuwe oplossing: drijvende 'ankers'. Aangezien de oceaan op 600 m diepte veel langzamer stroomt dan aan het oppervlak (waar het plastic drijft en de barrière ligt), dient de diepe oceaan effectief als ‘rem’. 

 

Beeld van het drijvende anker dat de nieuwe barrières op hun plek moet houden.

 

50 barrières

In het nieuwe plan worden meerdere kleinere barrières gebruikt, die allemaal los in de golfstroom komen te liggen. In totaal moeten het er vijftig worden, allemaal 2 km lang. Deze losliggende barrières zullen langzamer dan het plastic door de golfstromen drijven, waardoor het plastic de barrière ‘inhaalt’ en gevangen wordt in de rubberen muren.

Het is een vrij radicaal herontwerp van de plasticvanger die The Ocean Cleanup voor ogen had. Toen Slat in 2013 begon, was het idee om een kilometerslange muur uit één stuk in de oceaan te hangen. Die zou daar tien jaar of langer blijven liggen en passief al het plastic vangen, dat dan periodiek opgeruimd zou worden door een schip. 

Schade

Een test in de Noordzee in 2016 (lees: 'Ocean Cleanup heeft geld voor Noordzeetest') deed Slat en zijn collega’s de plannen echt herzien. De aanhechtingspunten bij de verankering bleken in de woeste zee ernstig beschadigd, en de proef moest worden afgebroken om de schade te inspecteren. ‘Een tijdlang heb ik daarna rondgelopen met alternatieve plannen om de barrière vast te maken’, vertelt Slat. ‘Het idee van een drijvend anker bleef in mijn hoofd hangen, dus dat onderzochten we toen. Een tijdlang hebben we het oude idee en het nieuwe idee allebei verder ontwikkeld.’ 

Voor Slat kwam het inzicht toen hij een simulatie van de plasticsoep zag, met daarin de losse barrières. Op de plekken waar het meeste plastic samenkwam, lagen ook precies de barrières. De berekeningen lieten zien dat met het nieuwe ontwerp sneller meer plastic op te vangen was. Slat beloofde vandaag bij het event dan ook nog meer dan voorheen: 50 procent van het plastic in de garbage patch afvangen in 5 jaar tijd. 

 

De oceaan voor de westkust van de Verenigde Staten in 2050 zonder The Ocean Cleanup (links) en met (rechts), volgens simulaties van het bedrijf. De kleur geeft de hoeveelheid plastic aan: rood is veel, blauw is minder.

 

2018

Volgend jaar rond deze tijd hoopt The Ocean Cleanup het eerste functionele prototype van het nieuwe ontwerp in de Garbage Patch te kunnen leggen. Daarmee maakt het bedrijf een enorme sprong vanaf het vorige, kleine prototype in de Noordzee, dat vooral als schaalmodel diende. ‘Dat kan omdat we net een grote investering hebben binnengehaald, van een paar miljoen dollar. Daarnaast werkt dit drijvende systeem niet in ondiepere zeeën; het anker moet op 600 m diepte hangen, dus we moeten wel in de diepe oceaan testen.’ 
 

Beter?

Slat klonk zelfverzekerd over zijn nieuwe idee. ‘Je oude plannen bekijken en durven te herzien als het niet helemaal werkt is belangrijk. Dit nieuwe idee is makkelijker te financieren, omdat het scherm voor scherm betaald kan worden. Het werkt nog beter dan het oude ook. Bovendien is het bestand tegen stormen; aangezien het niet vastzit aan de bodem zal het minder snel catastrofaal beschadigen.’ Dat het beter kan werken, zagen de ingenieurs van Ocean Cleanup in simulaties; de schermen draaien automatisch in de richting van het plastic, dus vangen ze in theorie meer op. Of dat in de praktijk ook zo zal zijn, moet over een jaar dus blijken. 

Beeld: The Ocean Cleanup