Een interne bloeding als gevolg van bijvoorbeeld een ongeluk is vaak moeilijk te stoppen. Artsen moeten soms zelfs opereren om het bloeden tegen te gaan. Amerikaanse onderzoekers hebben nu een andere manier gevonden: nanodeeltjes die het stollingsproces bevorderen. Zij hebben deze in proefdieren gedemonstreerd en als ze ook veilig en effectief blijken te zijn in mensen, dan hebben artsen er een belangrijk gereedschap bij.


Bij een wond aan de buitenkant van het lichaam kunnen artsen van alles doen om het bloeden te stoppen. Zit die bloeding in je lichaam, dan is dat veel lastiger. Soms is het zelfs noodzakelijk om tot een operatie over te gaan.

Het is cruciaal om het bloeden te stoppen; het bloedverlies is gevaarlijk, maar het bloed kan zich ook ophopen waardoor essentiële lichaamsfuncties kunnen stoppen. Denk bijvoorbeeld aan een bloeding in de hersenen.

Stollingsproces versnellen

Onderzoekers van de University of Maryland, Baltimore County (UMBC) onder leiding van prof.dr. Erin Lavik proberen daar iets aan te doen. Zij hebben nanodeeltjes ontworpen die in het lichaam naar de bloeding toegaan en daar het stollingsproces versnellen.

Bloedplaatje (midden), tussen een rode en een witte
bloedcel. De microscoopopname is ingekleurd.

Om te beginnen het normale proces. Het lichaam reageert op een bloeding door de bloedplaatjes, met 2 tot 3 µm de kleinste cellen in het bloed, te activeren en opdracht te geven naar de bloeding toe te gaan. Daar zetten de bloedplaatjes het stollen van bloed in gang door samen te klitten; in samenspel overigens met andere soorten cellen. Zo ontstaat een prop, een stolling, die het bloeden stopt.

Brug

De nanodeeltjes van Lavik versnellen dit proces doordat ze letterlijk een brug vormen tussen verschillende bloedplaatjes. Ze helpen twee bloedplaatjes in feite om aan elkaar vast te gaan zitten.

Maar hoe weet zo’n nanodeeltje dan waar het moet zijn? Het nanodeeltje is bedekt met moleculen die hechten aan een eiwit dat alleen te vinden is op geactiveerde bloedplaatjes. De nanodeeltjes reizen dus in groten getale door de bloedbaan en blijven alleen hangen op de bloedplaatjes bij de bloeding, waar ze hun brugfunctie uitoefenen.

'Minder bloedverlies'

‘In onze experimenten halveerde de stollingstijd en was er veel minder bloedverlies. Vooral bij heftig intern bloedverlies denken we dat onze nanodeeltjes het verschil kunnen maken’, aldus Lavik gisteren tijdens een bijeenkomst van de American Chemical Society (persbericht ‘Nanoparticles that speed blood clotting may someday save lives’)

De experimenten die de onderzoekers op knaagdieren deden, waren een groot succes. Lastiger werd het bij de volgende stap: varkens, die meer op mensen lijken. Daar riepen de injecties met nanodeeltjes een afweerreactie van het varken op, wat ervoor zorgde dat ze niet werkten. Na wat sleutelen aan de deeltjes (variëren van de lading en het aanbrengen van een coating – voor details, zie het persbericht) was de afweerreactie veel minder hevig en deden de deeltjes wel hun werk.

Menselijk lichaam

Vervolgonderzoek richt zich op de vraag hoe het menselijke lichaam reageert op deze nanodeeltjes. Er mag natuurlijk geen stolling optreden op ongewenste plekken, want dat kan een hartinfarct of een beroerte veroorzaken.

Verder moeten de nanodeeltjes zodanig worden aangepast dat ze werken bij hoge temperaturen. Want ze mogen niet gaan klonteren als ze bijvoorbeeld in een hete ambulance of op een slagveld in de woestijn worden ingezet. Lavik hoopt dat de nanodeeltjes over vijf tot tien jaar in het ziekenhuis kunnen worden gebruikt.


Openingsfoto: nanodeeltjes (groen) helpen het stollen van het bloed in de lever. De microscoopopname is achteraf ingekleurd. Foto Erin Lavik