Bewoners, energiebedrijven en netbeheerder gaan op Ameland een innovatief energiesysteem ontwikkelen, dat zowel moet leiden tot verduurzaming als zelfvoorziening.

Vandaag presenteerden de gemeente Ameland, de energiebedrijven Eneco en GasTerra, de Hanzehogeschool Groningen, netbeheerder Liander, olie- en gasbedrijf NAM, Philips Lighting en onderzoeksorganisatie TNO een convenant waarin die partijen aangeven gezamenlijk aan het innovatieve energiesysteem te gaan werken.

Ameland heeft inmiddels al het nodige op energiegebied. Het meest in het oog springt het zonnepark op het voormalige vliegveld bij Ballum, waar sinds vorig jaar 23.000 zonnepanelen zijn geïnstalleerd, samen goed voor een piekvermogen van 6 MW. Verder beschikt het eiland over ruim veertig brandstofcellen van elk 2 kW die dienen als back-up en stroom produceren op aardgas; die brandstofcellen staan bij grote bedrijven en utiliteitsgebouwen. Dan zijn twee vakantieparken met zwembad voorzien van een kleine warmtekrachtkoppeling op gas, beschikt het Natuurcentrum over een gaswarmtepomp en is bij een aantal bewoners begonnen met het bijmengen van waterstof in het gas.
 

Bijmengen van waterstof in het aardgasnet. Klikt hier voor een grotere afbeelding.


Doel van het convenant is ervoor te zorgen dat Ameland zijn energie uiteindelijk volledig van hernieuwbare bronnen gaat betrekken, en daarbij zo weinig mogelijk afhankelijk wordt van het stroomnet naar het vaste land. Zo zijn er plannen om de hoeveelheid zonnepanelen uit te breiden, biogas te produceren en de bussen elektrisch te laten rijden.


Spilfunctie

‘We gaan de komende anderhalf jaar gebruiken om te kijken hoe het toekomstig energiesysteem van Amerland er uit zal gaan zien’, vertelt Harold Veldkamp, vanuit Liander nauw betrokken bij het convenant Duurzaam Ameland. Als netbeheerder heeft het bedrijf een spilfunctie. ‘Uiteindelijk moeten wij ervoor zorgen dat vraag en aanbod van elektriciteit en warmte goed op elkaar zijn afgestemd en tegelijkertijd zorgen voor een betrouwbare en betaalbare energievoorziening.’

Het energieplan wordt uitdrukkelijk samen met de bewoners ontwikkeld. ‘Het kan vanuit het energiesysteem goed zijn om van windenergie gebruik te maken, maar als de bewoners geen windturbines op hun eiland willen, dat houdt die optie op. Tegelijkertijd, met alleen zon gaat het niet als mensen ook ’s avonds licht en warmte willen.’

Philips Lighting installeerde verlichting die reageert op de aanwezigheid van mensen, de groene tint is vogelvriendelijk.


Er gaat nu gewerkt worden aan verschillende scenario’s die elk op zich een complete technische oplossing bieden en waar dan uit gekozen kan worden. De horizon ligt duidelijk in de toekomst. ‘Zo is er het streven om bewoning vrij te maken van aardgasgebruik. Alternatieven zijn dan bijvoorbeeld elektrisch verwarmen met een warmtepomp of de toepassing van een warmtenet. Dat is een van de onderdelen van de legpuzzel waar we nu mee aan de slag gaan.’

Het elektriciteitsnetwerk waarvan Liander de beheerder is speelt daarbij een belangrijke rol. ‘Het eiland is nu met het vasteland verbonden via een kabel van 7,4 MW, en een even grote reservekabel voor situaties van onderhoud of storing. Met het huidige zonnepark wordt die kabel soms al behoorlijk maximaal belast.’


Nieuwe aanpak

Liander wil als het even kan voorkomen dat de capaciteit naar de wal verder moet worden uitgebreid met een extra kabel. ‘Dat kost miljoenen, nog los van het hele vergunningentraject door de Waddenzee.’ Dat kan door op het eiland zelf een buffer te creëren, bijvoorbeeld door de combinatie van waterstof, brandstofcellen en groen gas. En als de reservekabel die er nu al ligt ook wordt gebruikt, en dan moet er bij een storing of onderhoud een voorziening op het eiland zelf beschikbaar zijn. ‘Ook daarover hebben we een keus te maken.’

De brandstofcel levert zowel elektriciteit als warmte.


Voor netbeheerder Liander betekent het Amelander project een compleet nieuwe aanpak. ‘Normaliter inventariseren we de wensen van een klant en kijken we hoe we die voor die ene klant kunnen honoreren. Nu gaan we met de Amelander gemeenschap in gesprek over de toekomst voor het eiland als geheel, en wat daar uit komt bepaalt wat wij gaan doen. Voor ons is het Amelander project een voorbode van hoe we in de toekomst overal in ons gebied aan het werk zullen gaan.’

Openingsfoto: het zonnepark op Ameland. Foto Kees van de Veen.