Groei, groei en nog eens groei, dat is wat de luchtvaart te wachten staat. Wereldwijd een verdubbeling de komende twintig jaar, zo is de vrijwel unanieme voorspeling van talrijke prognoses, oftewel ruim 4 % per jaar. Nu vliegen er wereldwijd 18 000 toestellen, over twintig jaar zijn dat er dus 36 000. Maar kunnen de luchthavens die groei wel aan? Het honderdjarige bestaan van Schiphol op 19 september is een goede aanleiding om er uitvoerig bij stil te staan.

Waarom juist het luchtverkeer de komende twintig jaar zo sterk groeit? Dat heeft vooral te maken met welvaart. Wie over een daginkomen van rond de honderd dollar beschikt, kan zich een vliegreis veroorloven, en het ligt nu eenmaal in de aard van de menselijke nieuwsgierigheid om dat ook te gaan doen. De reizigersgroei is het sterkst in de opkomende landen, dus in Zuid- en Oost-Azië. In West-Europa is die meer bescheiden, zo’n 2 %. Maar dat betekent ook hier nog altijd een verdubbeling van het luchtverkeer rond 2050.

Klimaat

Kunnen luchthavens als London Heathrow, Parijs-Charles de Gaulle, Frankfurt en Schiphol die groei wel aan? Want allemaal worstelen ze met de grenzen van capaciteitsuitbreiding, deels vanwege ruimte gebrek, deels vanwege de geluidsoverlast. En dan zijn er nog de klimaatafspraken van Parijs. Want de luchtvaart mag daar de dans zijn ontsprongen, het is ondenkbaar dat die sector straks de enige is die ongehinderd kan doorgaan met de uitstoot van broeikasgas en het veroorzaken van wolkenvorming.

Vooral vanwege de enorme volumegroei zijn de luchtvaartemissies in Europa de afgelopen vijftien jaar maar liefst verdubbeld. Berekeningen wijzen uit dat als Europa zijn klimaatbeleid effectueert, de luchtvaart bij ongebreidelde groei vrijwel de gehele CO2-koek voor zijn rekening neemt die dan nog rest. Zo’n uitzonderingspositie van één bepaalde sector is ondenkbaar. Er zal dus het nodige moeten gebeuren. Beperking van de groei? Misschien komt er ooit een klimaattoeslag op het vliegticket, maar voor het overige leert de geschiedenis van de luchtvaart, en van mobiliteit in het algemeen, dat de vraag altijd wordt bediend. Dus het zal vooral moeten komen van stillere en meer efficiënte vliegtuigen, gebruik van duurzame brandstoffen, betere benutting van de capaciteit van luchthavens en een grotere rol voor de regionale vliegvelden.

In De Ingenieur van augustus maar liefst vijftien pagina's over de toekomst van de luchtvaart. Nieuwe vliegtuigontwerpen en het verleden en de toekomst van het inmiddels 100 jaar oude Schiphol.