Minister Kamp wil woningen helemaal gasvrij maken. Dat klinkt als een loffelijk streven, maar is voor veel woningen te duur en onpraktisch, betoogt ir. Frans Rooijers, directeur van onderzoeks- en adviesbureau CE Delft.

Als we geen CO2 meer mogen uitstoten, en als we willen dat het klimaatprobleem krachtig ter hand wordt genomen, dan zit er niets anders op dan het verbranden van aardgas voor het verwarmen van woningen snel te stoppen. Het pleidooi om woningen gasvrij te maken klinkt zo gek nog niet.

Verplicht vervangen van aardgas door groen gas is het beste transitiemiddel

Een van de manieren om dat voor elkaar te krijgen is huizen tot nul-op-de-meterwoningen te verbouwen. Wie wil dat nou niet, geen energierekening meer en ook geen emissies? Maar aan alles zit een keerzijde, dus ook aan de nul-op-de-meterwoningen. Want het kost in veel gebouwen veel meer dan je tijdens de levensduur uitspaart, en dat is ook weer niet de bedoeling. Hoe moet het dan wel?

Voor Gasunie en GasTerra heeft CE Delft onderzocht hoe de gebouwde omgeving klimaatneutraal is te maken tegen de laagste kosten voor isolatie, installatie en energie-infrastructuur. Onze conclusie is dat er wel een markt is voor de nul-op-de-meterwoningen, maar dat die niet groot is. De bestaande woningvoorraad is nu eenmaal te divers voor één soort oplossing.

Meestal veel goedkoper en uit milieuoogpunt net zo effectief is het aanleggen van een warmtenet(je), of om het aardgas te vervangen door groen gas met een hybride warmtepomp. Dat moet in combinatie gebeuren met isoleren, alleen niet zo extreem als bij de nulop- de-meterwoningen. Om dat voor elkaar te krijgen is meer nodig dan wat subsidie.

Verplicht vervangen van aardgas door groen gas is het beste transitiemiddel. De energiebedrijven moeten dan in stappen van 5 % per jaar het aardgas vergroenen. De transitie is dan in twintig jaar uitgevoerd. Technisch geen probleem, maar het kost wel vijftig cent per kubieke meter (inclusief btw) meer dan het huidige aardgas. Dus gaat iedereen in twintig stappen op weg naar een euro per kuub.

Nu is 20 miljard m³ aardgas, de huidige hoeveelheid voor alle woningen en gebouwen, vervangen door groen gas geen sinecure. Waar halen we de benodigde biomassa vandaan? Als we alle mest vergisten en gas maken uit rioolslib en dergelijke, dan halen we 2 miljard m³.

Er blijven altijd gebieden waar groen gas de goedkoopste optie is om de woning te verwarmen

Geen nood, want in de tussentijd zullen er aantrekkelijke opties komen om geen gas meer te gebruiken. Als gas een euro per kuub kost, zijn veel warmteprojecten rendabel en wordt ook energiebesparing aantrekkelijker. Gemeenten kunnen dan gemakkelijker de regie nemen om aardgasnetten te vervangen door warmtenetten en elektrische warmtepompen.

Niet overal, want er blijven altijd gebieden waar groen gas de goedkoopste optie is om de woning te verwarmen. Ons onderzoek leert dat de laagste kosten ontstaan als een kwart van de geïsoleerde woningen wordt verwarmd met warmte-/ koudeopslag en warmtepomp, de helft met een of andere vorm van warmtelevering (restwarmte van koelhuizen, datacenters en industrie, of aardwarmte) en het resterende kwart met groen gas. Minder gas kan zeker, maar helemaal alles gasvrij dus niet.

Ir. Frans Rooijers is directeur van onderzoeks- en adviesbureau CE Delft.Illustratie Joost Stokhof.

Deze opinie komt uit het decembernummer van De Ingenieur dat komende dinsdag verschijnt.