Nederlandse reders en de haven van Rotterdam moeten aandringen op een verbod op het Gebruik van stookolie in het Noordpoolgebied. Het gebied is te kwetsbaar om het te belasten met de vuilst denkbare brandstof, vindt Eelco Leemans van de Clean Arctic Alliance.

De Noordelijke IJszee wordt steeds beter bevaarbaar als gevolg van de opwarming van de aarde. En hij zál ook steeds meer worden bevaren, zowel door cruiseschepen als door vrachtschepen, die van en naar de noordelijke streken van Rusland, Amerika en Canada varen. Bovendien fungeert het gebied als alternatieve zeeroute tussen Azië en Europa.


Wel een verbod voor Antarctica

Zeeschepen varen nu nog overwegend op stookolie, de meest vervuilende brandstof die er is. Het roet dat in de hogere luchtlagen terechtkomt, draagt bij aan een grotere opwarming ter plekke. De neerslag van roet op sneeuw en ijs vermindert bovendien de weerkaatsing van zonlicht, waardoor de lokale temperaturen nog meer stijgen. Daarnaast treft de luchtverontreiniging lokale bewoners en is er het risico van olievervuiling door lekken of, nog erger, door scheepsrampen.

De Internationale Maritieme Organisatie, de ‘beheerder’ van de internationale wateren, realiseert zich dit ook: het is onbetwist dat op stookolie varende schepen schade veroorzaken, en nog het meest in de koude streken op aarde. Diezelfde consensus blijkt uit het verbod dat die organisatie heeft afgekondigd voor het gebruik van stookolie in het Zuidpoolgebied. Maar voor het Noordpoolgebied stuit zo’n verbod tot nu toe op weerstand van belanghebbende landen die zo min mogelijk belemmeringen willen opleggen voor het gebruik van de nieuwe scheepvaartroutes.

De vooravond van grootschalig gebruik van de noordelijke vaarroutes is bij uitstek het moment om alles op alles te zetten om ervoor te zorgen dat schepen die daar gaan varen schoner zijn. Het kwetsbare poolgebied is dan de voorloper van wat binnen een decennium de norm voor de wereldwijde scheepvaart zal zijn: milieuvervuiling door stookolie is niet langer acceptabel. Alternatieven zijn er genoeg. Vaar op diesel, dieselelektrisch, op aardgas of biogas. Allemaal stukken schoner en technisch volledig beschikbaar.


Waar blijft de haven Rotterdam?

In de internationale maritieme wereld is volop discussie gaande over het noordelijke poolgebied. De Nederlandse regering steunt, dankzij een uitspraak van de Tweede Kamer vlak voor de verkiezingen, het pleidooi om daar schoner te varen. Wat nog mist, is een duidelijk geluid vanuit de Nederlandse maritieme wereld. Met name de haven van Rotterdam, voor de noordelijke vaarroutes een van de aantrekkelijkste aanlegplaatsen, zou een krachtig geluid moeten laten horen.

In de haven die voorop wil lopen bij het terugdringen van broeikasgassen is geen plek voor schepen die hun roet op de Noordpool achterlaten. Het belang van zo’n uitspraak draagt ook verder. De opkomst van het varen in de Noordelijke IJszee wordt dan het begin van de grote schoonmaak die de scheepvaart zo dringend nodig heeft. 

Eelco Leemans MM (Master Mariner) BSc is adviseur van de Clean Arctic Alliance