De bruikbaarheid van vingerafdrukken wordt vaak bepaald door een agent of forensisch wetenschapper. Dat is echter een subjectief proces. Amerikaanse onderzoekers hebben nu een computerprogramma gemaakt dat de klus automatisch en, volgens hen, objectief klaart. Zo zullen er minder onterechte matches optreden.

Een vingerafdruk van een plaats delict is vaak onvolledig. Een halve duim op een autoportiek, een uitgeveegde print op een glas: het zijn flintertjes bewijs waar de rechercheurs het vaak mee moeten doen. Vervolgens moeten ze bepalen of een print duidelijk genoeg is om hem door een databank te halen op zoek naar een match.

Omdat het bepalen van de bruikbaarheid van een afdruk mensenwerk is, is er altijd een kans op inschattingsfouten. Een halve afdruk kan leiden tot veel vals-positieven, waardoor in het ergste geval onschuldige mensen worden opgepakt of zelfs veroordeeld. Vandaar dat agenten en forensische wetenschappers voorzichtig zijn met het gebruiken van gedeeltelijke afdrukken. Dat kan er echter weer voor zorgen dat schuldige mensen vrijuit gaan door overdreven voorzichtigheid.

Zelf leren

Daarom willen onderzoekers van het Amerikaanse Institute for Standards and Technology de printanalyse automatiseren. Zij schreven een zelflerend programma dat aan de hand van honderd gedeeltelijke afdrukken leerde wanneer een print goed genoeg is. Die honderd prints werden geverifieerd door vingerafdrukexperts en waren minder ambigu dan de meeste vingerafdrukken. Daardoor kreeg het programma een beeld van wat een 'goede' afdruk was en wat niet.

Vervolgens stelden de onderzoekers het algoritme op de proef met een nieuwe set vingerafdrukken. De computer moest bepalen of ze wel of niet goed genoeg waren om te worden gecheckt met de vingerafdrukdatabase. Ze lieten de menselijke experts hetzelfde doen. Het algoritme bleek het ietsje beter te doen dan de mensen.
 

Gevaarlijk

Nu is het nog een klein verschil, maar omdat het algoritme zelflerend is, zal het vermoedelijk almaar beter worden. In theorie levert dat beter politiewerk op; het algoritme zal nauwkeuriger zijn in het goed- of afkeuren van gedeeltelijke prints.

Aan de andere kant is een zelflerend algoritme altijd een beetje onvoorspelbaar. Straks ontwikkelt het, al dan niet per ongeluk, vooroordelen over bepaalde soorten vingerafdrukken. Hierdoor komt er dan een scheefheid in wie als verdachte wordt gezien. Het lijkt daarom essentieel dat er altijd een mens meekijkt met het proces. Maar als je een computer kunt maken met betere ogen voor vingerafdrukken, kun je hem allicht gebruiken.

Beeld: Chugh et al.