Het UMC Utrecht heeft de eerste operatie uitgevoerd met de slimme camerahouder Mofixx. Die houdt de camera vast die nodig is bij kijkoperaties. Dat is nu nog altijd een klusje voor de operatieassistent of arts-assistent. Die moet vaak urenlang in dezelfde ongunstige houding staan. De chirurg kan de Mofixx met een hand van positie veranderen, waardoor er wellicht zelfs een persoon minder aan de operatietafel hoeft te staan.

Bij een kijkoperatie (andere termen zijn sleutelgatoperatie, laparoscopie) hoeft de chirurg niet de hele buikholte of knie open te maken, maar volstaat een kleine snede. Dat is gunstig voor de patiënt; die heeft minder schade en herstelt dus sneller.

Een kijkoperatie

Door dat gat gaan de benodigde instrumenten naar binnen voor het vastpakken en snijden van weefsels. Hierbij zit ook een camera met lampje; cruciaal, want daarbinnen is het natuurlijk donker. De chirurg kijkt tijdens de operatie op beeldschermen om te zien wat hij precies doet met zijn fijnzinnige instrumenten.

Slecht voor de rug

Het lijkt anno 2016 misschien raar, maar die camera wordt nog altijd vastgehouden door een mens; ook tijdens operaties die soms uren duren. Dat is vaak slecht voor de rug van die persoon, want de assistent moet op een plek staan waar hij de chirurg niet tot last is.

Daarom bedacht dr.ir. Joris Jaspers van het UMC Utrecht de Mofixx, een camerastandaard die de assistent dit vervelende klusje uit handen neemt. Dat klinkt simpel – een camera staat wel vaker op een statief –, maar heeft een gedetailleerde uitwerking nodig.

Camera

Een trocar

De smalle, buisvorige camera gaat namelijk via een zogeheten trocar het lichaam binnen; een holle poort die de instrumenten geleidt. De chirurg wil af en toe de camera opnieuw kunnen positioneren. Liefst met één hand, want met de andere hand heeft hij het weefsel vast waar hij mee bezig is. Daarvoor ontwierp Jaspers een rem en een schakelaar die met één druk op de knop te bedienen is. De camera wordt daarmee vast- of losgeklikt op de trocar; drag-and-drop noemt de bedenker het.

Buikholte

De camerahouder is gedemonstreerd tijdens een bijeenkomst van endoscopisch chirurgen, waar hij vooral positieve reacties opriep. ‘Iedere chirurg en arts begreep meteen hoe de Mofixx werkt; het is een self-explaining product’, vertelt Jaspers op de website MIT-Online. Het instrument zal in eerste instantie worden gebruikt bij operaties in de buikholte, dus door afdelingen heelkunde, urologie en gynaecologie.


Hygiëne

De houder is niet alleen goed voor de rug van de assistent, maar die is ook inzetbaar voor andere klusjes rond de operatie. Hij zorgt ook voor stabielere camerabeelden, wat steeds belangrijker wordt door het gebruik van 3D-beelden. En als dankzij de camerahouder een persoon kan worden weggehaald bij de operatietafel, komt dat ook de hygiëne te goede. De operatietafel bevindt zich namelijk in een laminaire luchtstroming die de steriliteit op de tafel zoveel mogelijk moet behouden – mensen verstoren die ten dele.

De camerahouder is inmiddels te bestellen bij het gelijknamige bedrijf Mofixx.