Het nieuwe bluswaterbassin in de haven van Rotterdam is gemaakt van zelfhelend beton. Ontstaat er een scheur, dan plakken bacteriën die dicht door het aanmaken van kalksteen.

‘Het is het grootste project met zelfhelend beton toe nu toe’, zegt Jeroen Nuijten, innovatie-adviseur bij BAM Infra. 'Groot' betekent een bak van 47 m lang, 5 m hoog en 5,5 m breed, goed voor ruim een miljoen liter water.

Dat zo’n bak waterdicht moet zijn, spreekt voor zich, maar dat is bij een betonnen constructie met wanden van zo’n 30 cm dik niet vanzelfsprekend. ‘Bij het drogen en het vullen met water kunnen scheuren ontstaan. Of gaandeweg door slijtage.’

Normaliter wordt scheurvorming voorkomen door de wanden van extra wapening te voorzien. Nuijten: ‘Dat werkt prima, maar betekent wel extra materiaalgebruik.’


Bacterie met voedingsstof

De in het beton vermengde bacteriën vormen een alternatief. Ze zitten in gedroogde vorm in het beton, samen met de voedingsstof calciumlactaat, en zijn dan inactief. Komen ze door het ontstaan van een scheur in aanraking met water, dan worden ze actief en gaan ze met de voedingsstof kalksteen produceren. De scheur wordt zo dicht gemaakt en dit voorkomt verdere erosie van het beton. Het zelfhelende beton is ontwikkeld aan de TU Delft door microbioloog Henk Jonkers (lees: 'Bacteriën voorkomen betonrot').

Watercontact is dus essentieel, en dat maakt de toepassing ervan in een waterbak ideaal. Zo is het zelfhelende beton ook al eens eerder toegepast bij de bouw van een zuiveringstank bij de rioolwaterzuivering in Simpelveld (lees: 'Zelfhelende zuiveringstank')


In een pil

Om te voorkomen dat de bacteriën al bij het aanmaken van het beton actief worden zijn ze samen met de voedingsstof calciumlactaat verpakt in een pil die gaandeweg in het beton oplost. De pillen zijn een halve centimeter groot en als toevoegstof door het beton gemengd.

De bluswaterbak is opgezet als proefproject: twee wanden zijn voorzien van bacteriën, de andere twee hebben die niet. ‘We hebben op deze manier goed vergelijkingsmateriaal wat betreft verwerkbaarheid, uitharding en kleur.’ Verschillen zijn niet geconstateerd. ‘Dat geldt ook voor de sterkte van het beton dat we met proefstukken hebben gecontroleerd.’


Minder wapening

Uiteindelijk verwacht Nuijten winst doordat er in zelfhelende wanden minder wapening nodig zal zijn. ‘Nu zit er extra wapening in om scheurvorming tegen te gaan, straks hebben we daar de bacteriën voor.’ De wanden van het bluswaterbassin hebben die extra wapening nog wel. ‘We innoveren stap voor stap.’ En ontstaat er toch een scheur, dan is het niet nodig de waterbak eerst leeg te maken voor reparatiewerk, wat veel geld kost, maar gaan de bacteriën aan de slag.

Deze week droeg BAM het nieuwe bluswaterbassin over aan het Havenbedrijf Rotterdam. ‘Op sommige plekken zagen we al wat gebruikelijke krimpscheurtjes.’ De volgende stap is dat het bassin wordt gevuld met water, dat gebeurt begin volgend jaar. ‘We kunnen dan vergelijken wat de scheurtjes in de wanden met en zonder de bacteriën doen.’