Innoveren voor schoon drinkwater
CeraMac begon als een flop. Drinkwaterbedrijf PWN moest miljoenen euro’s afschrijven toen tien installaties onbruikbaar bleken. Maar de volhouder wint. De zuiveringstechnologie boekt nu goede resultaten.
We zijn verwend in Nederland. We hoeven maar de kraan open te draaien om ons glas te vullen met heerlijk, helder drinkwater. Makkelijker kan niet: kom er maar eens om in het buitenland, waar gesleep met flessen water aan de orde van de dag is.
En wat betalen we ervoor? Met een eerste levensbehoefte als water kun je de prijs elasticiteit ‘niet volledig benutten’, zeggen de waterbedrijven eufemistisch. Met andere woorden: het is eigenlijk veel te goedkoop. Wat we ons lang niet altijd voldoende realiseren, is dat ons kraanwater niet uit zichzelf zo schoon is. Daar komt namelijk een hoop technologieontwikkeling bij kijken. En die kost geld.
Zonnepanelen
Op een van de spaarbekkens pal naast het kantoor van drinkwaterproductiebedrijf PWN in het West-Friese Andijk drijft een veld met zonnepanelen. ‘Ja, dat is ook een proefje dat we hier doen’, zegt een van de medewerkers van de drinkwaterproducent. Zelf stroom opwekken is een mooie manier om het energieverbruik te verminderen, maar ‘eerst maar eens kijken wat er met het water onder die panelen gebeurt.’
Naar de bron
Veilig drinkwater begint bij voorkeur bij het terugbrengen van de vervuiling in de bron. PWN, dat het kraanwater verzorgt voor 1,7 miljoen mensen in Noord-Holland, haalt zijn water grotendeels uit het IJsselmeer, dat op zijn beurt wordt gevoed door IJssel en Rijn.
Voor 95 procent gaat het om oppervlaktewater, dat niet bepaald schoon is. Door de toe genomen hoeveelheid nutriënten, voornamelijk stikstof, zijn algengroei en -sterfte hoger dan voorheen. Dat stinkende moeraswater lusten we niet, zeiden consumenten een paar decennia geleden al. Onder het motto: geef ons maar water uit de duinen.
Het lastige is dat de aard van de vervuiling voortdurend verandert – waterzuiveringsbedrijven krijgen in de loop der tijd bijvoorbeeld met andere chemicaliën te maken of bijvoorbeeld met meer nanoplastics. Dat vraagt telkens weer om nieuwe technologie om het water te zuiveren.
Remmende voorsprong
Maar juist Nederland – waterland bij uitstek – lijdt onder de wet van de remmende voorsprong. ‘In de jaren zestig waren we internationaal koploper’, zegt Reinout Holland, die bij de PWN Technologies (PWNT) de leiding heeft over technische innovatie. ‘Toen investeerden we veel geld in nieuwe technologie en die werd breed ingevoerd.’
Nu is het allang tijd voor een nieuwe innovatieslag. ‘Maar dat gaat moeizaam in de conservatieve wereld van het drinkwater. ’ Wie investeert er bovendien in technologie, als de marges zo klein zijn?
Keramisch membraan
PWNT is een commerciële spinoff van nutsbedrijf PWN, juist bedoeld om innovatie een impuls te geven. Een team van dertig man werkt er aan vernieuwende methoden om water te behandelen zodat het drinkbaar wordt. Afgelopen najaar viel een van die innovaties internationaal in de prijzen.
‘Nog niet veel mensen realiseren het zich, maar de huidige technieken voor waterbehandeling zijn behoorlijk ouderwets,’ zegt chief operating officer Jacob Fonteijne van PWNT. ‘Voor de toekomst is het noodzakelijk dat waterbedrijven minder energie, chemicaliën en grondstoffen gaan verbruiken.’
Op de tafel voor ons ligt een belangrijk deel van die toekomst, als het aan PWNT ligt. Japans vakmanschap, zegt Holland. Het spierwitte, uit één stuk gebakken en vervolgens gecoate object is het uiteinde van een keramisch membraan. Het is een showmodel, legt Holland uit. ‘Normaal is-ie anderhalve meter lang en zestig kilogram zwaar. Een geavanceerd product dat 25 jaar geleden in Japan is ontwikkeld.’
MEER LEZEN OVER SCHOON DRINKWATER?
Het volledige verhaal over de drinkwaterzuivering van de toekomst vindt u in het maartnummer van De Ingenieur. Koop de digitale versie voor € 7,50, of neem - met een flinke korting van 25 % - een digitaal jaarabonnement van twaalf nummers voor € 69,-.
Foto's Elmer van der Marel
