Wat goed is moet je niet weggooien. Dat is het uitgangspunt van consortium Liggers 2.0, bestaande uit ingenieursbureau Royal HaskoningDHV, bouwbedrijf Dura Vermeer, sloopaannemer Vlasman en prefab leverancier Haitsma Beton. Doel van het consortium is het hergebruiken van viaductliggers.

 

Dit is een van inzendingen voor De Vernufteling 2023, de jaarlijkse prijs die Koninklijke NLingenieurs in samenwerking met De Ingenieur uitreikt aan het advies- of ingenieursbureau met het meest vindingrijke project. Naast een prijs van een vakjury is er ook een publieksprijs. Hiervoor kunt u meestemmen van 13 april tot en met 4 mei 2023. Een overzicht van alle inzendingen vindt u in ons dossier De Vernufteling 2023.

 

Prefabliggers van afgedankte viaducten gaan vaak moeiteloos nog een eeuw mee. Ze bevatten veel staal en ongeveer de helft van al het beton van een viaduct, en vormen het kostbaarste onderdeel van het bouwwerk.

Door deze liggers opnieuw te gebruiken in plaats van ze tot betonpuin te vermalen, gaat het gebruik van primaire grondstoffen met 93 procent omlaag en de uitstoot van CO2 met 87 procent. Tel daar de leveringsonzekerheid en gestegen kosten van grondstoffen en de stijgende energiekosten bij op, en het nut van hergebruik is duidelijk. Bovendien past hergebruik bij de plannen van Nederland om in 2050 een circulaire economie te hebben en in 2030 het gebruik van primaire grondstoffen te hebben gehalveerd.

 

Hoog Burel

‘Het eerste viaduct dat we met tweedehands liggers bouwden, was Hoog Burel over de A1 vlakbij Apeldoorn’, vertelt Rob Vergoossen, expert betonnen bruggen bij Royal HaskoningDHV. Dat was tevens het eerste viaduct met hergebruikte liggers van Rijkswaterstaat. De zestien benodigde liggers werden geoogst uit een viaduct in de A7 over de Europaweg in Groningen.

 

Keten

‘Ons consortium toont de kracht van de keten’, zegt Vergoossen. Er komt namelijk nogal wat kijken bij een hergebruikproject. Het begint met matchmaking, waarbij beschikbare liggers en nieuw te bouwen viaducten aan elkaar worden gekoppeld. Daarna moet er worden gerekend en getest, want bij de nieuwe viaducten komen er andere krachten op de liggers te staan.

Dan komt de sloop, waarbij men de liggers met zo weinig mogelijk schade uit een viaduct moet halen, en zijn er nog de logistieke en administratieve zaken zoals een tijdelijke opslag en een kwaliteitsverklaring van de liggers. Vergoossen: ‘Een tweedehandsauto kopen doe je immers ook niet zonder BOVAG-garantie.’

 

Ontwerp

‘Idealiter passen we het ontwerp van een viaduct aan op de beschikbare liggers’, vertelt Vergoossen. ‘Bij een project in Drenthe waren de beschikbare liggers bijvoorbeeld langer dan in het oorspronkelijke ontwerp, daar is een alternatief ontwerp gemaakt.’

Bij Hoog Burel was een dergelijke ingreep niet mogelijk, wegens gebrek aan ruimte. Vergoossen: ‘Daar hebben we uiteindelijk vier meter van de beschikbare liggers afgehaald.

 

Toekomst

In de toekomst wil het consortium uitzoeken of het loont ook andere viaduct-onderdelen te hergebruiken. ‘En voor de langere termijn willen we al in de ontwerpen van vandaag rekening houden met hergebruik van onderdelen in de toekomst’, zegt Vergoossen. ‘Dat is nu niet het geval, en dat maakt de sloopkosten hoog.’

 

Openingsbeeld: Royal Haskoning DHV