Er is veel vraag naar betaalbare woningen, maar personeel is lastig te vinden. Kunnen robots en machines het woningtekort snel oplossen?

 

Ga op een bouwplaats kijken en je zult overal mensen aan het werk zien. Ze metselen muren, plaatsen ramen en gieten betonnen vloeren.

Dit beeld zou in de toekomst wel eens kunnen verdwijnen, want ver weg van de bouwplaats is in grote fabriekshallen een revolutie gaande. Nu al fabriceren enorme machines daar grote woningonderdelen, onder toeziend oog van slechts een enkeling. Is een set onderdelen compleet, dan gaan die achterop een dieplader naar de bouwlocatie, waar een klein team een huis ermee in elkaar schroeft.

Zo gaan steeds meer grote bouwbedrijven de enorme woningbouwopgave te lijf. De woningnood is immers nijpend. De afgelopen jaren zijn er veel te weinig woningen gebouwd, terwijl de bevolking groeit en ouderen en alleenstaanden steeds langer in grote woningen blijven wonen. Recent nog stelde de overheid de woningbouwopgave tot 2030 bij naar 981.000 woningen. Anders gezegd: we hebben vijf jaar de tijd om bijna een miljoen woningen te bouwen.

Het gaat om veel woningen, die van goede kwaliteit moeten zijn en die er dus bovendien snel moeten komen. En dan moeten de woningen liefst allemaal ook nog eens zo duurzaam mogelijk worden gebouwd. Hoe pakken bouwbedrijven dat aan? Wat zijn de trends? In wat voor nieuwbouwwoningen gaan we de komende jaren wonen?

Autofabriek

Wie je in de bouwwereld ook spreekt over de huidige trends, op een gegeven moment gaat het gesprek over een autofabriek. De graad van automatisering die in die sector wordt gehaald, is blijkbaar het grote ideaal voor de moderne huizenbouwer.

Dat is ook wel te begrijpen, want dankzij een volledig vooraf uitgedokterd productieproces, met een intensief gebruik van robots, slagen autobouwers erin om een prachtig, complex en betrouwbaar product voor een redelijke prijs in de showroom te krijgen.

Het grote verschil? Een autobouwer maakt honderdduizend keer hetzelfde product. Een bouwer van huizen daarentegen moet – enigszins gechargeerd – bij elk bouwproject opnieuw het wiel uitvinden. Maar dat is aan het veranderen. Steeds meer bouwbedrijven zetten enorme fabriekshallen neer waar ze delen van woningen prefab produceren.

Inmiddels hanteren tientallen bedrijven deze aanpak. Eén zo’n hal staat even ten noorden van Alkmaar in het Westfriese Oudkarspel: de net geopende fabriek van bouwer BAM Wood Concepts. Daar produceren werknemers aan verschillende werkstations, samen met machines en robots, tal van gebouwelementen, van buitengevels en binnenwanden tot vloeren en platte daken.

Op de bouwplaats zetten bouwvakkers de woning vervolgens in één dag in elkaar. ‘Dan is die wind- en waterdicht, het afwerken duurt al met al drie maanden’, zegt Rick van der Zee, business innovation manager bij BAM. Dat is veel sneller dan met de traditionele aanpak, waar een huis bouwen wel een jaar kan duren

Laag voor laag

Machinaal woningen produceren in fabrieken komt dus langzaam van de grond, maar in de toekomst gaan autonome machines misschien wel zelf woningen bouwen.

Neem de 3D-printer, een machine die vanuit een digitale bouwtekening laag voor laag een object opbouwt. In de werktuigbouwkunde zijn kleine 3D-printers inmiddels volkomen ingeburgerd. Bedrijven gebruiken de machines om complexe voorwerpen te maken van metaal, kunststof of zelfs keramiek.

Maar maak een 3D-printer een forse maat groter, laat hem betonpasta neerleggen en er zijn huizen mee te printen, of onderdelen ervan. De belofte van 3D-printen is dat een woning of een deel ervan, direct vanuit het computerontwerp wordt geproduceerd. Vandaar het woord ‘printen’; dat suggereert dat met een druk op de knop een woning wordt gegenereerd.

Maar zo gemakkelijk gaat dat niet. ‘Er moet nog een aantal stappen worden gezet’, zegt Rob Wolfs van de TU Eindhoven, die onderzoek doet naar 3D-betonprinten. ‘Het is logisch dat wordt begonnen met laagdrempelige toepassingen, zoals straatmeubilair, bloempotten of verdeelstukken waarin stroomkabels worden afgeschermd. Voor het printen van dragende constructies worden strengere eisen aan het proces gesteld.’

Verder lezen?

Dit is niet het hele artikel. Lees het volledige verhaal over fabrieksmatige woningbouw in het novembernummer van De Ingenieur.

Koop de digitale versie voor € 9,75 of neem een abonnement!