'Wennen doet verwoesting nooit'

Met financiële hulp van onder meer ingenieursvereniging KIVI werken Delftse studenten aan noodopvang voor aardbevingsslachtoffers in Turkije. Een blik in het reisdagboek van het Architectural Recovery Team.

Op 6 februari van dit jaar werd het grensgebied van Turkije en Syrië getroffen door een verwoestende aardbeving. Daarbij kwamen tienduizenden mensen om het leven en raakten meer dan elfduizend gebouwen verwoest. Bouwkundestudenten van de Technische Universiteit Delft besloten om hulp te bieden en richtten het Architectural Recovery Team (ART) op, met als doel aardbevingsbestendige noodhuisvesting te ontwerpen, bouwen en plaatsen. Afgelopen maand bracht een delegatie van het team een tweede bezoek aan het rampgebied in de Turkse provincie Hatay, onder meer om afspraken te maken met belanghebbenden om een eerste prototype te bouwen en de behoeften te peilen. Voor De Ingenieur hielden de teamleden een reisdagboek bij.

Dag 1 | Dinsdag – Documentaire
De focus ligt vandaag op het filmen van een documentaire voor de NPO. De tv-makers willen de nasleep van de aardbeving vastleggen en laten zien waaraan het geld van Giro 555 is uitgegeven.

Na een korte nachtrust verlaten we samen met de filmploeg om zeven uur het hotel in Gaziantep. Drie uur rijden later stoppen we in Tepehan, een dorpje in de bergen vlakbij Antakya, waar de breuklijn zichtbaar is en de aarde letterlijk uit elkaar is gescheurd. Het is zeer indrukwekkend om te zien met hoeveel ‘geweld’ de aardbeving gepaard is gegaan.

Stichting Studie- en Reisfonds
Het werkbezoek van de Delftse studenten aan het rampgebied in Turkije is deels gefinancierd vanuit KIVI’s Stichting Studie- en Reisfonds. Met dit fonds wil KIVI studenten financieel ondersteunen en bijdragen aan hun toekomst. Elk jaar is er ruimte voor dertig studenten, die een vergoeding tot duizend euro kunnen krijgen om in het buitenland stage te lopen of af te studeren. Ook bij een studiereis kan Stichting Studie- en Reisfonds helpen.

Na de lunch gaat de reis verder naar het dorp Karsu, waar ons eerste prototype zal komen te staan. Met de documentairemakers spreken we over de architectonische problemen die de enorme verwoesting in de hand hebben gewerkt en de oplossingen die we met ons ontwerp voor ogen hebben.

’s Avonds maken we nog een kleine wandeling door het dorp om te kijken of we een paar families kunnen vinden die we bij het vorige, korte bezoek in juli hebben ontmoet.

Op het dorpsplein komen we spelende kinderen tegen. Ze herkennen ons nog. Samen lopen we door het dorp en we worden uitgenodigd om te blijven eten. De vrouwen zijn net terug van het olijven plukken in de olijfgaard en samen hebben ze een heerlijke maaltijd klaargemaakt die we op het tapijt eten.

De dag eindigt met onze aankomst bij de container waar we de komende vier nachten zullen slapen.

Dag 2 | Woensdag – Plek voor het prototype
Vandaag staat in het teken van een reeks bijeenkomsten om inzicht te krijgen in de huidige situatie en de planning voor huisvesting op lange termijn. Onze eerste stop is een bezoek aan Antakya en zijn kapali carsi, letterlijk vertaald ‘de gesloten bazaar’. In juli waren we hier ook al.

Terwijl we door de stad lopen, nemen de emoties en aanvankelijke schok bij het zien van alle verwoesting langzaam af, maar wennen doet het niet. We richten ons op de nasleep van de aardbeving. Een paar middenstanders hebben hun buurtwinkel weer geopend en we zien dat mensen hun leven weer hebben opgepakt. Er is meer leven op straat dan drie maanden geleden. In de middag praten met wat ambtenaren van de gemeente Hatay. We proberen inzicht te krijgen in de voortdurende inspanningen en uitdagingen en bespreken mogelijke plekken voor ons prototype.

Twee plekken komen naar voren, met duidelijke behoefte aan hulp voor de langere termijn. We zoeken contact met de burgemeesters van Defne en Samandag, om de mogelijkheid van een toekomstige ontmoeting en samenwerking te onderzoeken.

’s Avonds volgt nog een werksessie in de plaatselijke cafetaria van Altinözü, waar kinderen en studenten overdag en ’s avonds kunnen werken.

Prototype
Eind november presenteerde het Architectural Recovery Team het ontwerp voor een betaalbaar en veilig huis voor aardbevingslachtoffers in Turkije. Op basis van gesprekken met getroffen bewoners en in samenspraak met architect Hena Micoogullari van Alphen is gekozen is voor een prefab-modulair en flexibel concept. Dat bestaat uit een vast kernblok met elektriciteit en water, twee essentiële voorzieningen. Aan dit blok kunnen verschillende losse blokken worden geschakeld, zodat de woning geschikt kan worden gemaakt voor allerlei soorten gezinssamenstellingen.

Omdat veel bewoners van het gebied bij de ramp invalide zijn geraakt, zijn de woningen rolstoelvriendelijk. Ze kunnen op verschillende soorten ondergrond worden neergezet en voor de bouw ervan worden zoveel mogelijk lokale materialen gebruikt, inclusief puin dat na de aardbeving is achtergebleven. Omdat de behoefte aan met name langetermijnoplossingen groot bleek, is het concept volgens de bedenkers geschikt om langdurig in te wonen.
In het voorjaar van 2024 wordt het eerste prototype gebouwd, in een dorp in de getroffen provincie Antakya. Een gezin gaat er vervolgens twee maanden wonen, waarna het model op basis van de ervaringen van deze eerste proefbewoners nog kan worden aangepast. Vanaf mei neemt een lokale fabriek de verschillende woonelementen in productie.
Voor de financiering loopt een crowdfundingscampagne, die al enkele duizenden euro’s opleverde. Voor het bouwen van het prototype en het beschikbaar stellen ervan aan één gezin is echter veertigduizend euro nodig. Meer donaties zijn dan ook welkom. Ga daarvoor naar de website architecturalrecoveryteam.com.