Waar moet het turbine-bladafval straks naartoe?

Tot aan 2030 zal er alleen in Europa al voor ruim vijfhonderd miljoen ton afval aan turbinebladen zijn geproduceerd. Het afval van de windparken die nu in hoog tempo in zee verschijnen, zit daar nog niet bij. Wat moet er gebeuren met die windturbines als de technische levensduur erop zit?

Wat hebben Kinderparadijs Meidoorn in Rotterdam-Noord, de strandspeeltuin van Terneuzen en twee abri’s bij station Almere-Poort met elkaar gemeen? Dat ze zijn gebouwd met afgedankte turbinebladen. De wieken van moderne windmolens zijn licht en sterk, maar tevens lastig afbreekbaar. Het bedrijf Blade-Made, ontstaan uit architectencollectief Superuse Studios en New Citizen Design in Rotterdam, geeft ze daarom een tweede leven. Sinds 2008 transformeerden de architecten van dit bedrijf al 27 turbinebladen tot objecten als bankjes en speeltuintoestellen. Hun nieuwe plannen betreffen bruggen en onderdelen van een geluidswal.

Dat is weliswaar een mooie manier om turbinebladen te recyclen, maar het afvalprobleem dat windturbines aan het einde van hun levensduur opleveren, lost het niet op. Daarvoor zijn het er simpelweg te veel. In 2030 is er in Europa voor 570 miljoen ton aan turbinebladafval gegenereerd, schreven onderzoekers van de Mondragon Unibertsitatea in Spanje dit jaar in het vakblad Waste Management. Het blad, dat pakweg 10 procent van het gewicht van de hele turbine vormt, is het lastigst te recyclen onderdeel. Wat gaan de energiebedrijven daarmee doen?

Opschaling van windenergie op zee

Wind op zee is de energiebron van de toekomst. De opschaling gaat gepaard met grote uitdagingen. Hoe zijn windturbines efficiënter te maken? Hoe passen ze in het energiesysteem? Hoe is schade aan de natuur te voorkomen? En wat is het lot van afgedankte turbines? Over deze vragen en mogelijke oplossingen gaat deze vierdelige serie Windenergie op zee. Dit is het laatste deel

In de shredder

Windturbinebladen bestaan uit vezelcomposiet, een combinatie van glas- of koolstofvezel en een kunststofhars, zoals polyester, vinylester of epoxy. Vezelcomposiet is licht en sterk, maar na gebruik moeilijk te verwerken tot iets anders. Epoxyhars verweekt namelijk niet bij verhitting – het is een zogenoemde thermoharder. Omdat de ingrediënten van het composiet daarnaast relatief makkelijk te verkrijgen en niet duur zijn, gaan afgedankte turbinebladen tot nu toe meestal in de shredder, om ze daarna bij hoge temperaturen te verbranden. In Amerika worden ze ook wel op vuilstortplaatsen begraven.

Vanwege de grote hoeveelheid bladafval kijken bedrijven steeds meer naar andere, meer duurzame verwerkingsmethoden. De meest voorkomende vorm van hergebruik is momenteel de toepassing van versnipperende bladen in de cementindustrie, ter vervanging van het gebruikelijke steenkool, zand en klei.

Met name de glasvezels uit het composiet zijn een bruikbare grondstof voor het cement, terwijl de kunsthars verbrandt en zo als energiebron fungeert voor de chemische reactie in de oven. Deze vorm van co-processing leidt tot een reductie van 27 procent aan CO2-uitstoot en van 13 procent aan watergebruik bij de cementproductie, berekende milieuadviesbureau Quantis voor het energiebedrijf Veolia, dat deze methode sinds 2021 toepast.

Opeens ging hij viral, ergens aan het begin van 2020: een foto die doet denken aan een massagraf voor windturbinebladen. Het is de vuilstortplaats van de stad Casper in de Amerikaanse staat Wyoming, waar op dat moment volgens berichtgeving van Bloomberg al 870 bladen waren begraven.Foto: Benjamin Rasmussen / Getty Images

Dit is niet het volledige artikel. Het hele verhaal staat in De Ingenieur van augustus 2023. Interessant? Neem eens een proefabonnement van drie nummers voor 25 euro.

Materialen scheiden

Hoogwaardiger vormen van hergebruik zijn te behalen met pyrolyse of solvolyse waarmee de materialen van het composiet zijn te scheiden. Bij pyrolyse door verhitting in een zuurstofloze omgeving, bij solvolyse met chemicaliën. Zowel wat betreft de circulariteit van de bestanddelen van het turbineblad als de vermindering van de CO₂-uitstoot, wint solvolyse van alle andere methoden, volgens de Spaanse wetenschappers van de Mondragon Unibertsitatea.

Dit is alleen het begin van het verhaal.