Het lijkt net een computerspel, maar dan met een serieus doel. Vandaag liet het bedrijf SIM-CI zien hoe je met een simulatiemodel het verloop van rampen kunt bestuderen. Dit kan gemeentes en provincies helpen om zich beter voor te bereiden op calamiteiten.

Read this article in English

Het water stroomt de polder binnen, loopt vervolgens de straten van de woonwijk in en één voor één knallen delen van het elektriciteitsnetwerk eruit. De palen voor telecommunicatie doen het ook al niet meer. Binnen een paar uur zitten bewoners van het gebied zonder stroom, zonder telefoonverbinding en zonder internet. Mensen vluchten massaal per auto, maar de paar grote wegen naar veiliger gebied zitten volledig verstopt. Paniek.

We zijn in het zuiden van Rotterdam en hier voltrekt zich een gigantische ramp, met tientallen doden tot gevolg en miljarden euro’s aan schade. Gelukkig is deze ellende niet echt, maar speelt de catastrofe zich af in een simulatie van het bedrijf SIM-CI, die het vandaag presenteerde op dag 3 van de Cyber Security Week in Den Haag.

SIM-CI, een volle dochter van nutsbedrijf Alliander, heeft de software ontwikkeld voor gemeenten en provincies, zodat ze zich beter kunnen voorbereiden op mogelijke rampen. Of die nu worden veroorzaakt door een dijkbreuk of door een cyberaanval. Het buzzword is hier resilience, veerkracht; eigenlijk hoe moeilijk een stad of gebied uit het lood geslagen wordt bij tegenslag.
 

Steeds kwetsbaarder

En dat is hard nodig ook, want we worden steeds kwetsbaarder voor calamiteiten. Dat heeft verschillende oorzaken. Om te beginnen gaan steeds meer mensen in steden op een kluitje wonen; verder gebruiken we elektriciteit voor steeds meer verschillende zaken en ten slotte doen we zo’n beetje alles via internet. Dat is allemaal mooi en aardig, maar dat maakt ons wel kwetsbaar. Als een van die dingen wegvalt – laat staan alles tegelijk – dan zitten we gelijk in de problemen.
 

Het gebied binnen Dijkring 17. Bron: Mtcv / CC BY-SA 2.0


Om te zien wat het simulatiemodel van SIM-CI allemaal kan, krijgen we een virtual reality-bril op onze neus. In drie dimensies zien we het gebied (zie figuur hierboven) binnen Dijkring 17 vanuit de lucht; het loopt van Hoogvliet tot Ridderkerk en van Rotterdam-Zuid tot Zwijndrecht. Hier wonen zo’n 450.000 mensen, staan ziekenhuizen en bedrijfsgebouwen, zelfs een paar chemische fabrieken. Belangrijke locaties (points of interest) hebben een eigen symbooltje. Zo steken overal telefoonmasten de lucht in met een groen knipperend lampje, wat betekent dat ze goed werken.

Met een joystick kunnen we dit kleine stukje Nederland supersimpel roteren, erop inzoomen en er doorheen scrollen. Maar daarmee houdt het nog niet op. We kunnen allerlei lagen aan- of uitklikken, waardoor we in een oogopslag kunnen zien hoe het staat met het stroomnet, de wegen, de bewonersdichtheid enzovoort. Als er iets misgaat, is hier snel te zien wat het effect zal zijn van de overstroming of de chemische lekkage. Waar valt de stroom uit, welke mensen krijgen natte voeten, hoeveel slaan er op de vlucht en waarheen?
 

Sim City

Een relativering is ook op zijn plaats. Dit computermodel – dat erg doet denken aan het computerspel Sim City – blijft altijd een benadering van wat er werkelijk gebeurt bij een ramp. ‘Dat klopt, en we proberen het dan ook steeds beter te maken door er steeds meer realistische modellen in te stoppen’, zei Huib Schrijvers van SIM-CI tijdens zijn presentatie in Den Haag. ‘Zo kochten we van telefoonproviders data – geanonimiseerd – over waar mensen zich in de loop van een dag bevinden.’ Ook zit er een heel precies model in met hoogteverschillen, om te kunnen voorspellen waar water heen gaat bij een overstroming.
 

Gedrag van mensen

Notoir moeilijk om te voorspellen is het gedrag van mensen. Wat doen die als ze in paniek zijn, als ze onverwacht voor situaties komen te staan die ze niet hadden voorzien? ‘Goed punt. Daarom bekijken we nu of we kunnen samenwerken met bedrijven die goed zijn in crowd control, het begrijpen en voorspellen van grote mensenstromen.’

Ingezoomd op de Kop van Zuid, waar alle rode lijnen laten zien dat de stroom overal is uitgevallen. De labels zijn fictief, in verband met een presentatie voor een mogelijke klant in de VS.


Op de plaatjes is een regio bij Rotterdam te zien, maar ook Den Haag heeft interesse en Groningen wil met het simulatiemodel een aardbeving van 5 op de schaal van Richter gaan simuleren. Ook in het buitenland wordt SIM-CI uitgenodigd. Bijvoorbeeld om te onderzoeken hoe kwetsbaar bepaalde laag gelegen plekken in de Verenigde Staten zijn.
 

Oplossingen

Het bedrijf SIM-CI is nog in de startup-fase. Het laat overal zien wat het kan en zal per project een oplossing maken voor de klant. Tot nu toe geeft het simulatiemodel alleen inzichten over de zwakke punten in een stad of gebied; oplossingen draagt het niet aan. ‘Daarvoor werken we samen met bedrijven als Arcadis en RoyalHaskoningDHV.’

Terug naar de simulatie. Inmiddels zijn er 36 doden te betreuren in het gebied en is de geschatte schade aan infrastructuur en gebouwen opgelopen tot boven de 4 miljard euro. Geen enkele mobiele telefoon heeft nog bereik en overal is de stroom uitgevallen. Tot overmaat van ramp begint er nu chemische stoffen weg te lekken uit een fabriek. Brrr, wat een ellende, gelukkig is het maar een simulatie.


 

Beeldmateriaal SIM-CI / Barbara Gemen / KIVI