Wetenschappers en programmeurs uit Nijmegen en Utrecht bouwen een nieuw en beter sociaal netwerk: PubHubs. Gisteren, 18 mei, toonden ze op een conferentie de eerste werkende onderdelen. De bouwers nodigen instellingen uit om mee te denken en PubHubs binnenkort te testen.

 

We moeten af van de plunderplatforms, zoals TikTok, Instagram en Facebook, menen de makers van PubHubs. Het woord ‘plunderplatform’ komt van PubHubs-initiator Bart Jacobs, hoogleraar hoogleraar Security, privacy en identity aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

‘Neem het voorbeeld van een school die kinderen wil laten inschrijven voor een schoolreisje en daar Facebook voor gebruikt. Dat is toch niet wat we willen, dat die kinderen op dat platform voor zoiets hun gegevens achterlaten’, zegt Jacobs.
 

Data oogsten

Het probleem is dat Facebook – net als de meeste andere sociale netwerken – gegevens en data over het gedrag van mensen oogst om die door te verkopen aan adverteerders. Facebook is helemaal niet geïnteresseerd in het belang van de gebruiker. Dat is allemaal nog los van de verslavende effecten die sociale media op sommige mensen hebben.
 

Stevin Premie

PubHubs is een initiatief van Jacobs en hoogleraar Media en Digitale Samenleving José van Dijck van de Universiteit Utrecht. De groep van Jacobs aan de Radboud Universiteit bouwt en programmeert het sociale netwerk, Van Dijck en haar mensen richten zich op de zogeheten ‘governance’: hoe organiseer je zo’n sociaal netwerk eigenlijk? Deze eerste fase van het PubHubs-project wordt gefinancierd met het geld dat Jacobs kreeg bij zijn Stevin Premie vorig jaar, aangevuld met geld dat Van Dijck vorig jaar kreeg voor haar Spinoza Premie. 
 

Voor specifieke doelgroepen

Het nieuwe sociale netwerk is om te beginnen een online omgeving die niet allesomvattend is, maar juist voor heel specifieke doelgroepen wordt ingericht. Stel je voor dat er straks een hub is van een publieke omroep, zoals de VPRO. Binnen die hub zijn er verschillende rooms ingericht, bijvoorbeeld voor de kijkers die over verschillende tv-programma’s willen discussiëren. ‘Een bibliotheek kan verschillende studiegroepen inrichten of rooms waarin het gaat over verschillende culturele activiteiten’, aldus Jacobs.

Deelnemers kunnen actief zijn in verschillende hubs en rooms, maar hebben op elke plek een ander pseudoniem. Bij bijvoorbeeld een patiëntenvereniging (waar mensen met een bepaalde aandoening elkaar spreken en steun aan elkaar hebben) willen mensen vaak niet onder hun eigen naam bekend zijn.
 


Zorgplicht

Jacobs en Van Dijck benadrukken dat de eigenaren van de hubs een zorgplicht hebben voor hun deelnemers. Dat komt naar voren in de belangrijke rol die is weggelegd voor moderatie, dus het bekijken en beoordelen van berichten van de deelnemers, en hen indien noodzakelijk waarschuwen of denoods tijdelijk schorsen of wegsturen.

‘Die zorgplicht komt te liggen bij de organisatie die de hub beheert, net als in het echte leven, waar fysieke ruimtes worden beheerd’, zei Van Dijck gisteren tijdens haar presentatie op de conferentie PublicSpaces in Amsterdam.

Tijdens deze conferentie lieten Jacobs en Van Dijck aan bezoekers de eerste onderdelen van PubHubs zien. Het project loopt pas een paar maanden, dus alleen het proces van (veilig!) inloggen is af. In totaal staat voor het project vijf jaar.
 

Sterke en zwakke punten

Belangrijker was de paneldiscussie over het Nederlandse initiatief, waar experts uit binnen- en buitenland meedachten over de sterke en zwakke punten van PubHubs. ‘Ik vind de beperkte grootte van de hubs heel goed, net als het feit dat moderatie centraal staat’, zei Ethan Zuckerman, die als universitair hoofddocent Overheidsbeleid, Informatie en Communicatie aan de University of Massachusetts onderzoek doet naar sociale media.

‘Wel wordt het belangrijk om voldoende kritische massa op te bouwen’, zei Trine Falbe, specialist user experience en ethisch ontwerpen. Zuckerman voegde toe: ‘Nieuwe sociale netwerken mislukken meestal doordat ze er niet in slagen genoeg mensen aan te trekken, zodat het van de grond komt.’

 

Niet de strijd aangaan

Voor alle duidelijkheid, de makers van PubHubs hebben niet de illusie de strijd te kunnen aangaan met Facebook, Twitter of TikTok. ‘We zullen nog geen deukje in Facebook slaan. En dat is ook niet ons doel’, zei Van Dijck. ‘We willen mensen aan het denken zetten en in ieder geval een alternatief aanbieden voor de grote platforms van Big Tech.’

Zodat de aanmeldingen voor dat schoolreisje niet meer op Facebook hoeven te gebeuren.

 

PubHubs werkt graag samen met mensen en partijen die denken te kunnen bijdragen aan het betere sociale netwerk. Binnenkort komen enkele hubs gereed die dienen als testomgeving. Aanmelden hiervoor kan via de PubHubs-website.

 

Beeldmateriaal Depositphotos.com