Heeft Japan de oplossing gevonden voor de ‘verdozing’ van het landschap en netcongestie? Een groot consortium gaat er datacenters – notoire stroomvreters – op volle zee plaatsen. 

Een consortium van vijf Japanse partners, met het maritieme logistiek- en rederijbedrijf NYK in de lead, bouwt een offshore drijvend datacenter dat geheel op duurzame energie draait. 

Het kleinschalige demonstratieproject moet in de herfst van dit jaar actief zijn. Rond 2030 willen de initiatiefnemers een aantal grotere drijvende datacenters hebben die hun elektriciteit direct van nabijgelegen offshore windturbines betrekken. 

Het demonstratiemodel, in de vorm van een ponton, komt in de haven van Yokohama te liggen. Illustratie: NYK

Demonstratie-datacenter

Het kleine demonstratie-datacenter komt op een pontonachtige constructie langs de kade in de stad Yokohama te liggen en zal geheel op hernieuwbare energie draaien. Het 80 meter lange en 25 meter brede drijvende platform wordt uitgerust met zonnepanelen (44 kilowatt). Zij vormen de energiebron voor het datacentrum met een vermogen van twintig kilowatt en voor de accupakketten (358 kilowattuur) die beide in containers op het dek staan.

De deelnemers aan het project willen technieken en processen uittesten, met name rond de stabiliteit en snelheid van data-overdracht (latency) en de invloed van vocht, zout en golfslag op het in te zetten materiaal. 

Dit proefproject vormt het voorstadium voor een eerste groene offshore drijvende datacenter dat verder uit de kust in de wateren voor Yokohama moet komen.

Cilindrisch model

De offshore drijvende datacenters van de toekomst krijgen een vermogen van tussen de vijftig en honderd megawatt. Het cilindrische model biedt onderin een aanlegplaats voor een onderhoudsschip. 

Voor een datacenter met vijftig megawatt capaciteit is een doorsnee van honderd meter gepland, met een vloeroppervlakte van achtduizend vierkante meter. Daar zou plaats zijn voor enkele duizenden servers die met zeewater worden gekoeld. 

Hoe NYK dat precies technisch voor elkaar wil krijgen meldt het bedrijf nog niet. 

Dit demonstratiemodel moet de eerste stap zijn op weg naar datacenters die ver uit de kust liggen en met zeewater worden gekoeld. Illustratie: NYK

Energie-efficiënt

De vraag naar datacenters explodeert ook in Japan, vooral nu veel meer capaciteit nodig is voor AI-toepassingen. Het nieuwe concept kan, in de ogen van het consortium, een nieuwe standaard worden.

De voordelen zijn immers legio. Anders dan op land is op zee plaats genoeg. De bouwkosten van een maritieme constructie zijn volgens het consortium lager dan van een conventioneel datacenter op land.

Door met gestandaardiseerde modellen te werken, worden de kosten bovendien nog verder gedrukt en verloopt de bouw juist snel. De inzet van eindeloos aanwezig zeewater voor koeling verhoogt de energie-efficiëntie aanzienlijk en drukt de bedrijfskosten.

Door off-grid te werken en zelf de elektriciteit voor de datacenters te produceren, wordt het elektriciteitsnet op land ontlast. Het systeem kan bovendien altijd blijven draaien, ook als er door aardbevingen of een ander ramp op het land de stroom is uitgevallen.

Een ander voordeel van de directe nabijheid van de energiebron: korte kabelverbindingen betekenen minder elektriciteitsverlies, en in het geval van Japan ook minder kilometers lastige kabelaanleg over de diep gelegen zeebodem. 

Windturbines

Een probleem is nog wel dat Japan nauwelijks offshore windturbines heeft geïnstalleerd. Eind 2024 stond er een vermogen van 250 megawatt aan offshore windturbines. 

Wel heeft het land ambitieuze plannen om tot 2040 45 gigawatt aan offshore windturbines bij te bouwen. Het ministerie van Energie (METI) heeft in zijn jongste nationale energiestrategie (december 2024) 26 concrete locaties voor offshore windturbines bekendgemaakt.; zie de figuur hieronder. 

Voor de Japanse kust zijn 26 offshore-windprojecten gepland. Aan tien projecten (rood gemarkeerd) met een totale capaciteit van meer dan vier gigawatt zijn inmiddels concessies verleend. Voor nog eens negen projecten (oranje) bestaan concrete plannen; nog eens zeven projecten (groen) zijn in de planningsfase. Credit: Ministerie van Energie, Handel en Industrie