Instant-samenleving

Een bezoekje aan de bouwmarkt op het programma staan dit weekeinde? Lees dan eerst deze column van Marcel Möring. 

‘Ik geloof dat “sneldrogend” bedoeld is als een eufemisme’, zei ik vanonder de vensterbank.

Het was een mooie zaterdagmiddag en ik was net terug van een tripje naar de bouwmarkt waar ik een zak cement, een troffel en een spaan had gehaald. Die laatste twee voorwerpen bezat ik al, maar ik kon met de beste wil van de wereld niet meer bedenken waar die zich ophielden. Omdat je nooit genoeg troffels en spanen kunt hebben, had ik nieuwe gekocht.

De sfeer in de bouwmarkt is op zaterdagmiddag een heel andere dan op een doordeweekse ochtend. Er lopen echtparen rond die een nieuw kleurtje verf uitzoeken en gezinnen die tuinmeubilair testen. Op een grijze maandagochtend zijn er bijna alleen maar mannen die eenzaam tussen de hoge stellingen dwalen terwijl ze dromen over grote projecten, afkortzagen en werkbroeken met vijftien zakken. Als we elkaar passeren, werpen we elkaar soms een korte blik toe, waarna onze ogen weer afdwalen naar wat we niet nodig hebben, maar wel begeren.

Thuis spoot ik het stuk muur onder de vensterbank nat en mengde het cement. Daarna liep ik met mijn emmertje naar de plaats des onheils, stak de troffel in de specie en trof een keihard blok steen aan. In welk universum betekende ‘vijf minuten verwerkingstijd’ dertig seconden?

Er was een moment geweest, in de bouwmarkt, waarop ik had getwijfeld tussen sneldrogend en standaard cement en nu, terwijl ik vanonder de vensterbank tevoorschijn kroop, wist ik niet meer waarom ik het eerste had gekozen. Wat was het voordeel van snelle droging eigenlijk in deze situatie? Ik wilde de ruimte tussen een trekbalk en de gevelmuur dichten omdat ik vermoedde dat die kier mede verantwoordelijk was voor de immense tocht die door ons negentiende-eeuwse pand waaide. Wat maakte het uit of het cement binnen tien minuten of een dag droogde?

‘Het is de instant-samenleving’, zei ik een dag later tegen Harry. ‘Ik ben ten prooi gevallen aan de instant-samenleving. Alles moet onmiddellijk klaar zijn. I want it all, and I want it now.’

‘En ondertussen is die kier nog steeds niet dicht?’

Dat wel. Ik was na het cement debacle naar Dieuwke gelopen die een winkel drijft in... nou ja, alles. Van speelgoed tot gekookte lijnzaadolie, van tegeltjes met Friese wijsheden tot strijkijzers. Daar kocht ik een emmertje vulmiddel op cellulosebasis. ‘Over instant gesproken’, zei Harry.

‘Het was wanhoop’, zei ik.

En in mijn wanhoop had ik De Kier inderdaad dichtgesmeerd met een soort ‘na ons de zondvloed’ grimmigheid.

Waarom had ik voor de snelle oplossing gekozen, de korte weg? Als ik me altijd ergens tegen verzet dan dat. Ik was zelfs onredelijk opgetogen toen IKEA een reclamecampagne begon met de slagzin ‘Aandacht maakt alles mooier’. Dat een van de grondslagen van het zenboeddhisme was doorgedrongen tot het hart van een Zweedse meubelgigant! Was dat een voorteken van een ander bewustzijn? Een afkeer van het snelle, de wegwerpsamenleving?

Natuurlijk niet. Het was maar een idee van de reclamejongens. Als IKEA iets niet is, per slot van rekening, dan is dat een producent van meubels die met ambachtelijke zorg in elkaar zijn gezet (of moet ik zeggen ‘uit elkaar zijn gezet’?) zodat ze een eeuw meegaan. Ze maken soms heel mooie dingen hoor, maar als iets de vluchtigheid en tijdelijkheid van ons leven uitdrukt dan is dat wel die uit karton en waaibomenhout opgetrokken kasten.

‘Weet je’, zei ik tegen Harry, ‘dat je een massief mahoniehouten kastje uit 1830 kunt kopen voor minder dan een vergelijkbaar kastje van IKEA?’

‘Maar ik wil helemaal geen mahoniehouten kastje uit 1830’, zei Harry. ‘Ik wil helemaal geen kastje, zelfs.’

‘En dat is precies wat er mis is met deze wereld’, zei ik. ‘Weet je dat het nauwelijks nog mogelijk is om een plank of een balk te kopen, eiken, vuren, noem maar op, met een dichte nerfstructuur? We hebben de bomen die langzaam groeien opgebruikt en nu moeten we het doen met productiebos dat zo snel groeit en zo jong wordt geoogst dat het hout dat dat opbrengt nauwelijks nog geschikt is om mee te bouwen of om meubels van te maken.’

‘Dat wist ik niet’, zei Harry schuldbewust.

‘Allemaal de schuld van de instant-samenleving’, zei ik tevreden.

‘Ik begrijp dat je dat muurtje opnieuw gaat doen’, zei Harry.

‘Met het langzaamste cement dat ik kan vinden.’

Tekst: Marcel Möring. Begin dit jaar verscheen Mordechai, zijn jongste roman over een schrijver met onstilbare honger naar vrijheid.