Met de 737 MAX bracht Boeing een onveilig vliegtuig op de markt. Toen twee gloednieuwe toestellen crashten, probeerde de vliegtuigbouwer eerst de piloten de schuld te geven. Over de diepe duikvlucht die het bedrijf daarna inzette, gaat het mooie boek Flying Blind.

 

Vliegen is hartstikke veilig. Elke dag vinden er wereldwijd meer dan honderdduizend vluchten plaats (cijfers van voor de pandemie) en daarbij gaat zelden wat mis. Maar weinig mensen maken zich echt zorgen over die machine van aluminium, staal en composieten waar ze instappen, en die op tien kilometer hoogte door het luchtruim zoeft.

Tot drie jaar geleden. Toen stortten kort na elkaar twee nieuwe vliegtuigen van Boeing-type 737 MAX neer. Bij beide crashes, in Indonesië en Ethiopië, worstelden de piloten met een nieuw softwaresysteem dat de neus omlaagdrukte. Ze verloren deze ongelijke strijd en er kwamen 346 mensen om.

Wat bleek? De Amerikaanse vliegtuigbouwer had het ontwerp van een ouder type 737 wat aangepast en als een nieuw, veilig vliegtuig verkocht. Daarbij had het de piloten echter niet ingelicht over dat nieuwe, cruciale stuk software.
 

Gruwelijk detail

Hoe het zover kwam en wat Boeing te verwijten valt, vertelt het nieuwe boek Flying Blind van journalist Peter Robison tot in gruwelijk detail. Robison is journalist bij Bloomberg en heeft het met dit boek extreem grondig aangepakt.

Hij interviewde nabestaanden van de slachtoffers, ingenieurs die bij Boeing werken of hebben gewerkt en medewerkers van de Federal Aviation Administration (FAA). Laatstgenoemde is de organisatie die de bouw van nieuwe vliegtuigen kritisch moet volgen, maar dat – spoiler alert – in het geval van de MAX niet goed heeft gedaan.
 

Slager keurt zijn eigen vlees

Dit is het gevolg van een ontmanteling van de verantwoordelijkheden van de FAA die al jaren gaande was. Stapsgewijs had Boeing steeds meer taken naar zich toegetrokken rond het testen en certificeren van nieuwe toestellen. Het werd de slager die zijn eigen vlees keurt; dat kan toch niet goed gaan?
 

Lievelingetje van beleggers

Schokkend is om te lezen hoe de top van Boeing – door torenhoge aandelen is het bedrijf inmiddels het lievelingetje van beleggers geworden – zijn eigen ingenieurs de mond snoert die waarschuwen voor het rammelende nieuwe softwaresysteem. ‘Als een student luchtvaarttechniek zo’n ontwerp zou inleveren bij een opdracht, kreeg hij van mij een onvoldoende’, zegt er een.

Maar de topmensen van Boeing duwden door. De MAX moest en zou er komen. Snel, en tegen zo laag mogelijke kosten. Anders zou de vliegtuigbouwer de strijd verliezen met de Europese concurrent Airbus, dat met de A320neo eerder een zuinig toestel in de markt had gezet.
 

Sturen op aandeelhouderswaarde

Flying Blind laat goed zien hoe Boeing door de jaren heen veranderde van een bedrijf dat door ingenieurs werd geleid (nog tot eind vorige eeuw) in een bedrijf van managers, die vooral sturen op aandeelhouderswaarde.

Waar dat toe leidde? Het budget voor het ontwikkelen van een nieuw vliegtuig werd gehalveerd. Boeing verhuisde de productie voor een deel van de omgeving van Seattle, de geboortegrond van Boeing, naar South Carolina, waar de lonen lager waren, maar de mensen ook nauwelijks ervaring hadden met het bouwen van vliegtuigen.
 

Lagere kwaliteit

Bij de 787 Dreamliner, die eerder uitkwam dan de 737 MAX, besteedde Boeing de bouw van veel belangrijke onderdelen uit aan andere bedrijven, soms zelfs in het buitenland. Dit leidde tot vertragingen, communicatieproblemen en, uiteindelijk, tot een lagere kwaliteit.

Het resultaat is een hele reeks problemen sinds de Dreamliner op de markt is: van accu’s die in brand vliegen tot, recent nog, titanium onderdelen die niet goed waren gemaakt door de Italiaanse toeleverancier.
 

Een Boeing 737 Max 8 van luchtvaartmaatschappij WestJet landt op het vliegveld van Calgary. Foto Wikimedia / CC BY-SA 4.0

 

Stevige verbeteringen

Maar het meest dramatische toestel blijft de MAX. Toestellen van dat type vliegen wereldwijd inmiddels weer rond, nadat Boeing werd gedwongen stevige verbeteringen door te voeren. Nog een crash met dat toestel kan het bedrijf zich eigenlijk niet meer veroorloven.
 

Gouden parachute

Dit boek maakt de lezer tegelijkertijd boos en nieuwsgierig. Boos om de nalatigheid van de Amerikaanse vliegtuigbouwer, en dat de hoogste managers niet zijn gestraft; Dennis Muilenburg, ceo ten tijde van de ontwikkeling van de MAX, moest het bedrijf in 2019 verlaten, maar kreeg wel tientallen miljoenen mee; Amerikaanse media spreken van een gouden parachute.

En nieuwsgierig, omdat het fascinerend is om te lezen hoe het zover heeft kunnen komen. Robison brengt taaie materie heel knap tot leven.

 

Flying blind. The 737 MAX tragedy and the fall of Boeing
Peter Robison
288 Blz.
€ 25,99