In zo’n 3000 woningen in het aardbevingsgebied van Groningen lopen bewoners een groter veiligheidsrisico dan elders in Nederland is toegestaan. Dit blijkt uit de nieuwste berekeningen van aardgasbedrijf NAM.

De NAM presenteerde zijn nieuwe modelberekeningen afgelopen vrijdag tijdens een persgesprek. Het gaat volgens Wessel de Haas van de NAM om een actualisering van de Hazard and risk assessment, de veiligheidsstudie naar de mogelijke risico’s als gevolg van de aardgaswinning. ‘We beschikken over meer data, de modellen zijn verbeterd, we beschikken over gegevens van alle gebouwen in het gebied en weten beter wat de kwetsbaarheid van verschillende typen gebouwen is.’

Waarom tolereren we jaar na jaar dat mensen buiten hun schuld leven in een woning die niet voldoet aan de algemeen aanvaarde veiligheidsnorm?

De uitkomst is dat uitgaande van het niveau van gaswinning van afgelopen jaar (24 miljard m3), bewoners van zo’n 3000 woningen een hoger veiligheidsrisico lopen dan de norm van een kans op overlijden van 1:100.000. ‘Dat aantal is overigens niet wezenlijk anders dan bij onze berekeningen in 2015’, aldus De Haas. De NAM noemde toen een aantal van 5000 instortingsgevoelige woningen, maar dat was bij een gaswinning van jaarlijks 33 miljard m3 (lees ‘Groningen hoeft minder woningen te versterken’)
 

De meest kwetsbare woningen en gebouwen.


Diezelfde uitkomst is mooi voor de consistentie van de berekeningen, maar legt tegelijkertijd een al langer gapende wond bloot: waarom tolereren we jaar na jaar dat mensen buiten hun schuld leven in een woning die niet voldoet aan de algemeen aanvaarde veiligheidsnorm?

► normen aanpassen

Deels door we dat door de normen aan te passen. Zo noemde de Commissie Meijdam, die in 2015 een advies opstelde over ‘Omgaan met aardbevingsrisico’s’, een veiligheidsnorm van 10-4 aanvaardbaar voor een tijdelijke periode.

► opzetten versterkingsprogramma

Belangrijker is dat er is besloten tot een versterkingsprogramma: kwetsbare woningen zo aanpassen dat ze wel veilig genoeg zijn, en is dat onmogelijk dan slopen en opnieuw bouwen.

Tot nu toe zijn er slechts 255 woningen aardbevingsbestendig versterkt

Dat versterkingsprogramma verloopt tot nu toe echter uiterst te traag door allerhande oorzaken. Zo zijn dit jaar 3700 woningen geïnspecteerd om een eventueel versterkingsadvies te krijgen, dat hadden er eigenlijk 5000 moeten zijn.

Met de maatregelen zelf gaat het nog eens een stuk langzamer: 42 in 2015, 201 in 2016 en 12 in 2017, 255 in totaal, aldus de meest recente rapportage van de Nationaal Coördinator Groningen. Die voert in de persoon van Hans Alders de regie over het verhelpen van aardbevingsschade. Met het versterkingsprogramma schiet het dus niet op. Er is duidelijk meer werk gemaakt van het verwijderen of versterken van risicovolle gebouwelementen zoals schoorstenen, luifels en dergelijke. Daarvan zijn er 2332 versterkt, sinds begin 2015.

► reageren op acute meldingen

Dan zijn er de individuele acute meldingen van schade door bewoners na aardbevingen. Volgens diezelfde rapportage waren er 732 meldingen vanaf begin 2016. Daarvan werden er 155 ook als acuut beoordeeld en zijn noodmaatregelen getroffen.

Er is dus weliswaar van alles in gang gezet om de veiligheidssituatie te verbeteren, feit blijft dat er nog steeds gas wordt gewonnen terwijl de veiligheidsanalyse van de NAM laat zien dat er duizenden bewoners daardoor een onaanvaardbaar risico lopen.

Kies een winningshoeveelheid waarbij er volgens de modelberekeningen alle woningen wel voldoen aan de veiligheidsnorm

Zoals het er nu naar uit ziet zal een verdere verlaging van de gasproductie direct helpen. Uit de grafieken over het aantal en de zwaarte van de aardbevingen blijkt er, zij het met enige vertraging, een vrij direct verband tussen het tempo van gaswinning en het aantal aardbevingen.

 

Deels gebeurt die vermindering van de gaswinning al: de risicoberekeningen van de NAM zijn gebaseerd op een winning van 24 miljard m3 per jaar, vanaf oktober is de winning op gezag van het Ministerie van Economische Zaken verlaagd naar 21,6 miljard m3.

Een logische consequentie van de risicoberekeningen van de NAM zou kunnen zijn een winningshoeveelheid te kiezen waarbij volgens de modelberekeningen alle woningen wel voldoen aan de veiligheidsnorm van 1:100.000. Die exercitie heeft de NAM nu niet gedaan, een schatting uit de losse pols komt dan op zo’n 12 à 15 miljard m3.

Pikant in dit verband is het vonnis van de Raad van State afgelopen maand (lees ‘Gaswinningsbesluit Groningen vernietigd’) waarbij deze er niet mee akkoord ging dat de overheid gaswinning toestaat zonder zelf zicht te hebben op het veiligheidsrisico. Het Ministerie van Economische Zaken moet komend jaar met een reactie komen, en ontkomt er dus niet aan zich over het veiligheidsrisico uit te spreken.(Frank Biesboer)

Openingsfoto: Inmiddels gesloopte boerderij. Foto Sikkom.