Het wordt tijd dat Europa z'n imago van braafste jongetje van de klas afschudt, betoogt Holger Seitz van octrooibureau EP&C in Rijswijk in deze column voor De Ingenieur.

De herverkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten heeft Europa op scherp gezet. De VS trekken zich terug uit internationale verdragen, waardoor de Europese toekomst onder druk komt te staan. De risico’s voor onze defensie en economie zijn evident, maar een cruciaal element blijft onderbelicht: technologie.

De VS, maar ook China, spelen het mondiale machtsspel vanuit eigen kracht. Zo hebben de VS hun militaire macht uitstekend gepositioneerd. Europa is deels afhankelijk van deze militaire steun, al is inmiddels ongewis geworden wat het NAVO-lidmaatschap nog waard is. China is cruciaal voor grondstoffen en productie, wat het land een stevige grip geeft op de wereldwijde toeleveringsketens. Beide landen weten precies hoe ze hun positie op het wereldtoneel kunnen uitbuiten.

Maar ook Europa heeft kaarten op tafel te leggen. Wij beschikken over unieke innovatieve expertise en technologische toepassingen die wereldwijd van onschat­bare waarde zijn. Denk aan Nederlandse innovaties in waterbeheer, ontziltingstechnieken in Spanje en geavanceerde ­irrigatietechnologieën in Italië. Een land als Noorwegen heeft grote expertise in CO2-opslag en in Wageningen ligt veel ervaring in landbouw en klimaatadaptatie. 

Dit zijn kennisgebieden waarmee Europa een wederzijdse afhankelijkheid kan creëren in plaats van louter te concurreren. Terwijl de VS en China domineren met goedkope productie of wapenhandel, kunnen wij ons onderscheiden door een onmisbare partner te zijn in oplossingen voor klimaatverandering, voedselzekerheid en duurzame technologie.

Dat Europa blijft hechten aan idealen maakt ons kwetsbaar

Holger Seitzoctrooigemachtigde

We hebben de technologieën in handen, maar zolang we die niet als troefkaart inzetten, spelen we niet mee in het mondiale machtsspel. Waar de VS en China snel strategisch kunnen beslissen en handelen, daar is dat voor het gefragmenteerde Europa natuurlijk lastiger. Er is daarom dringend behoefte aan meer samenwerking en een centralere aansturing. Europa moet daarbij stoppen met het naïef vasthouden aan ‘beschaafde’ spelregels en zich aanpassen aan de realiteit van de mon­diale concurrentie. De VS en China schromen ­allang niet meer economische macht en technologie als geopolitiek wapen in te zetten, vaak buiten de lijnen van open markten en gelijke kansen. Dat Europa blijft hechten aan deze idealen, maakt ons kwetsbaar.

Het wordt tijd het imago van het braafste jongetje van de klas van ons af te schudden, bijvoorbeeld door opnieuw naar de bescherming van onze technologieën te kijken. Door patenten toegankelijker en goedkoper te maken, bijvoorbeeld met subsidies of kortingen voor Europese partijen, kan de EU haar innovatieve kern versterken en beter concurreren. Neem de Nederlandse tuinbouw als voorbeeld: toen Alibaba-directeur Jack Ma de Nederlandse tuinbouwsector bezocht, werd duidelijk hoe belangrijk goede bescherming is ­tegen kopiëren. Met een slim octrooibeleid kan Europa niet alleen haar technologieën beschermen, maar ook haar positie als innovatieve grootmacht verbeteren.

Als Europa nu niet in actie komt, blijft het kwetsbaar voor grootmachten die hun unieke positie al hebben omarmd als strategisch wapen. Laten we de stoute schoenen aantrekken en actie ondernemen om onze innovatieve kern als strategisch wapen in te zetten. Hiermee kunnen we het machtsspel effectief aangaan – ook als Trump besluit de banden met Europa verder los te laten.

 

Tekst: Holger Seitz, associate partner en Nederlands en Europees octrooigemachtigde bij octrooi­bureau EP&C in Rijswijk.
Foto: Gesloten Maeslantkering (2007). Rijkswaterstaat/Joop van Houdt