De Amerikaanse rivierkreeft is met een opmars bezig in Nederland en veroorzaakt nogal wat schade aan de natuur. Adviesbureau Waardenburg Ecology maakte daarom een rivierkreeftenval.

 

In de gemeente Dronten in Flevoland is eind juni een test begonnen met een vangconstructie voor Amerikaanse rivierkreeften. De eerste resultaten zijn veelbelovend.

De Amerikaanse rivierkreeft is een niet-inheemse soort, die sinds 2016 op de lijst van invasieve exoten staat. Het dier plant zich snel voort, waardoor de populatie razendsnel groeit.

De kreeften richten veel schade aan voor andere dieren en planten. Ze eten eitjes en larven van amfibieën en onderwaterplanten. Daarnaast verstoren ze het ecologisch evenwicht door in de oever te graven, waardoor schade ontstaat en het water troebel wordt.

Om die reden ontwikkelde adviesbureau Waardenburg Ecology een constructie om de dieren te vangen: de Craybar.

 

Holletjes of voer

De Craybar kent twee varianten. Beide hebben een piramidevormige constructie, gekoppeld aan een opvangbak. De dieren beklimmen de piramide aan de buitenkant, om vervolgens omlaag te vallen en aan de binnenkant te ontdekken dat ze er niet meer uit kunnen.

De eerste variant biedt de kreeften een schuilplaats. ‘Kreeften kruipen in holen of graven die zelf, om zich te verschuilen’, zegt Joost Bergsma, die als onderzoeker-projectleider bij Waardenburg Ecology meewerkte aan dit project. ‘Dat doen ze als ze klein zijn, als ze eieren of jongen dragen, als ze vervellen zodat ze verder kunnen groeien, of om te overwinteren.’ De aanwezigheid van holletjes bovenop de piramide is voor de dieren dus reden deze te beklimmen.

Bij de tweede variant worden ze gelokt met voer.

 

Eenrichtingsverkeer

Eenmaal gevangen kunnen de rivierkreeften alleen nog door een buis naar de grote opvangbak lopen. Deze is met behulp van een drempel zo ontworpen dat de dieren maar één kant op kunnen.

De opvangbak kan op land staan of op water drijven. Op één bak kunnen meerdere vangconstructies worden aangesloten. Zo komen kreeften vanuit een relatief groot gebied op één plek terecht.

De opvangbak kan door mensen worden geleegd. De rivierkreeften zijn te eten, ze gelden zelfs als delicatesse.

Een andere methode om van ze af te komen, is door de opvangbak aan de bovenkant open te zetten. Zo ontstaat een soort snackbar voor reigers, ooievaars, futen, meerkoeten en meeuwen, die de dieren inmiddels allemaal op hun menu hebben staan.

Dit laatste is wat de onderzoekers van Waardenburg Ecology voor ogen hebben, vandaar ook de naam van hun rivierkreeftenval: craybar is een samentrekking van ‘crayfish’ (rivierkreeft) en snackbar.

 

 

Eerste testen

De Craybar is inderdaad alleen een rivierkreeftenval, bleek uit de eerste testen met de constructie. Bijvangst van andere dieren is er niet – die kunnen gewoon wegzwemmen uit de bovenkant van de piramide. Kreeften lukt dit niet, dat zijn slechte zwemmers. Ze kunnen alleen achteruit zwemmen.

‘Bij de traditionele vangmethode, met fuiken, worden naast de kreeften best veel vissen en amfibieën gevangen’, zegt Bergsma. ‘Die sterven dan vaak.’

Een ander voordeel van de Craybar is dat ook de kleinere dieren – zoals de jonge exemplaren -  niet kunnen ontsnappen, schrijft Waardenburg Ecology op zijn website. Dit maakt het makkelijker om de populatiegroei te bedwingen.

In Dronten zien de onderzoekers de hoeveelheid rivierkreeften die ze vangen inmiddels al teruglopen. ‘Dat is goed nieuws’, zegt Bergsma. ‘Want we willen dat de val invloed heeft op de populatiegrootte.’

Het experiment in Dronten loopt tot het einde van dit jaar.

 

Beeldmateriaal: Waardenburg Ecology