Hester Anderiesen-Le Riche is industrieel ontwerper en oprichter van Tover, een bedrijf dat interactieve games inzet om mensen met cognitieve uitdagingen weer te laten bewegen. In 2023 werd zij tot TU Delft Alumnus van het Jaar verkozen.

DRIVE

De wereld een beetje beter maken, dat is de ambitie van veel ingenieurs. In DRIVE vertellen ingenieurs over wat ze beweegt. Fotograaf Bianca Sistermans maakt het portret.

‘Bewegen is de rode draad in mijn leven. Alle sporten die ik doe, van ooit turnen en basketballen tot later windsurfen en nu trailrunnen, doe ik heel fanatiek. Op de middelbare school was ik een bùtatype, talen lagen me niet zo. Ik heb nog een tijd overwogen psychologie te gaan studeren, uit oprechte interesse in mensen en waarom wij ons op een bepaalde manier gedragen, maar uiteindelijk kwam ik uit bij industrieel ontwerpen aan de TU Delft. Ik was enthousiast over de studie, maar echt fanatiek werd ik pas tijdens mijn masterprojecten ‘design for interaction’ en ‘ouderen van de toekomst’. Daarin kwamen het creatieve en het technische samen met menselijke en psychologische aspecten. Dat wakkerde mijn interesse aan voor de ouderen in onze maatschappij.

Na mijn master wilde ik eigenlijk nog geen afscheid nemen van de faculteit, er was nog zoveel te leren. Toen ik vervolgens ook nog een bijzondere ontmoeting had met hoogleraar klinische neuropsychologie Erik Scherder, was de keuze voor promotieonderzoek gauw gemaakt. Het probleem dat hij me voorlegde, met al zijn passie en charisma, was zo schrijnend. In zijn onderzoek naar het effect van beweging op het fragiele brein had Scherder gemerkt dat het onmogelijk is ouderen met dementie in beweging te krijgen en te houden. Hij vroeg me letterlijk: Jij bent toch ontwerper, kun jij wat bedenken? Dat was de start van mijn PhD. Na tientallen aanvragen om zelf financiering op te halen, kon ik starten.  

Ik heb eerst literatuuronderzoek gedaan naar welke spelervaringen uit de game design verband houden met hersengebieden die bij mensen met alzheimer worden aangetast. Die studie maakte duidelijk dat ik moest kiezen voor welke van de opeenvolgende fasen van dementie we een product wilden ontwerpen.

Ik koos voor het laatste stadium. Deze mensen zijn het minst actief. Juist voor hen een interactief spel ontwerpen leek mij de grootst mogelijke uitdaging. Al heel vroeg verliezen mensen met dementie het vermogen tot zelfinitiatief. De spanningsboog voordat ze weer afdwalen of apathisch voor zich uitstaren, is soms seconden. De interactie met een spel zal dus nooit starten bij de gebruiker, realiseerde ik me. Dat zette het productontwerp voor mij op zijn kop. De basis van onze spellen werd daarom een projectie op een tafel, de Tovertafel, die steeds weer langskomt om een reactie uit te lokken en de speler opnieuw bij het spel te betrekken.

De basis van onze spellen werd een projectie op een tafel, de Tovertafel

Hester Anderiesen-Le Richeindustrieel ontwerper

Betekenisvol spelen

Dat ik Tover ben gestart, kwam door wat ik zag gebeuren rondom de tafel. Dat was zo bijzonder. Iemand van wie de familie al een jaar lang de stem niet had gehoord, ging door onze spellen weer zingen. Iemand die in zichzelf was gekeerd, deed ineens fanatiek mee.

Ik begon Tover stapje voor stapje met bootstrapping: winstgevend groeien zonder externe financiering. Alleen die stapjes gingen wel heel hard. Uit allerlei hoeken van de zorg kregen we de vraag of we iets voor ze konden maken. We kenden een vliegende start in Nederland.

Om te blijven doorgroeien, keken we ook over de grens en naar andere doelgroepen, maar altijd met de focus op mensen of kinderen met een cognitieve uitdaging. Daar zitten onze kennis, kracht en passie. We willen de kracht van betekenisvol spelen overal en voor zoveel mogelijk mensen inzetten. Drie jaar geleden hebben we voor het eerst externe financiering opgehaald en een aantal nieuwe producten ontwikkeld. Daarmee hebben we onder andere spellen voor de onderwijsmarkt in Amerika ontwikkeld en nieuwe hardware, de Tovertafel Pixie. Deze is licht en verrijdbaar, kan makkelijk op allerlei plekken in een zorg­instelling worden gebruikt en kan ook op de muur en het plafond projecteren.  

De huidige tijd, zeker in de ouderenzorg, kent haar uitdagingen. Maar we zien ook dat ieder jaar meer Tover­tafels worden aangeschaft.’ 

 

Portret: Bianca Sistermans