Hij had niet verwacht dat hij terecht zou komen in de olie-en gasindustrie. Dr.ir. Jan Klok studeerde ooit biotechnologie in Wageningen om de wereld een beetje beter te maken. Dat de grote olie- en gasbedrijven zich daar uitstekend voor lenen, ontdekte hij pas later. Als promovendus beet hij zich vast in een probleem waarmee de industrie al jaren kampte: het verwijderen van zwavelverbindingen uit aardgas. Zijn onderzoek leidde tot een nieuwe, duurzame zuiveringsmethode die nu op de markt wordt gebracht.

Dr.ir. Jan Klok (34) studeerde biotechnologie aan de Wageningen Universiteit en promoveerde op het verwijderen van zwavelverbindingen uit gas. Momenteel werkt hij als procestechnoloog bij Paqell en is hij projectmanager bij Wetsus, European Centre of Excellence for Sustainable Water Technology, in Leeuwarden. Bij Wageningen University & Research is hij gastonderzoeker.

‘Gas bevat naast methaan andere verbindingen, waaronder waterstofsulfide', legt Klok uit. 'Het is giftig, ruikt naar rotte eieren en is in concentraties van 10 tot 20 % dodelijk. Conventionele methoden om waterstofsulfide te verwijderen uit gas zijn echter niet erg duurzaam.’


Verbeterde zuivering

Het kan ook anders, namelijk door gebruik te maken van bacteriën die de zwavelverbinding afbreken. Hoewel dat al sinds de jaren negentig op redelijk kosteneffectieve wijze mogelijk is, liep de energiesector er tot voor kort niet erg warm voor, vertelt Klok. ‘Het is een vrij conservatieve sector, die niet zo makkelijk nieuwe technologieën aanneemt. Bovendien ontstonden bij die biotechnologische zuiveringsmethode relatief veel bijproducten, waar- onder zwavelzuur. Dat is te verwijderen met loog, wat weer niet zo milieuvriendelijk is.’

Kloks onderzoek leverde een verbeterde zuiveringsmethode op. Ook hierbij doen bacteriën het werk, maar er komen veel minder bijproducten vrij. Bovendien zijn de bacteriën twee keer zo efficiënt, waardoor de installatie kleiner kan blijven.


Gastonderzoeker

Inmiddels rusten er twee patenten op de methode, in eigendom van Paqell, waar Klok nu werkt. Het bedrijf is een kleine joint venture van olie- en gasconcern Shell en leverancier van waterzuiveringsinstallaties Paques. ‘Er is nu veel interesse in de technologie vanuit de industrie’, vertelt hij trots. ‘Ik kan geen namen noemen, maar die installaties gaan er zeker komen.’

Als procestechnoloog bij Paqell onderhoudt Klok niet alleen contacten met de industrie. Hij is ook projectmanager bij Wetsus, een onderzoekscentrum op het gebied van waterzuivering in Leeuwarden. Daarnaast is hij gastonderzoeker in Wageningen en onderhoudt hij contacten met andere universiteiten. ‘Om te komen tot innovatie moet je je begeven op het grensvlak van wetenschappelijk, experimenteel en technologisch multidisciplinair werk’, legt hij uit. ‘Bovendien kan ik zo samenwerken met jonge mensen die vaak nieuwe, goede ideeën hebben. Ik heb zelf ervaren hoe belangrijk het is dat anderen naar zulke ideeën luisteren. Alleen door ze de ruimte te geven, lossen we de duurzaamheidsproblemen op waar we in onze samenleving voor staan.’


Jan Klok is een van de kandidaten voor de Prins Friso Ingenieursprijs van 2018. Wilt u meestemmen voor de publiekswinnaar? Breng uw stem uit op de KIVI-stempagina.