Vacuümpomp voor Afrika wint Albert Schweitzer Prijs

Biomechanisch ingenieur Dieuwertje Drexhage is ‘Gezondheidspionier van het jaar 2023’. Haar team won de Albert Schweitzer Prijs met een gebruiksvriendelijke en herbruikbare vacuümpomp voor bevallingen in Kenia.

 

Als een bevalling te lang duurt en de gezondheid van moeder of kind daardoor gevaar loopt, wordt vaak gekozen voor een kunstverlossing door middel van ‘vacuümextractie’. De gynaecoloog plaatst dan een cup met een trekkoord eraan op de bovenkant van het hoofd van de baby. Via een slang wordt de lucht vervolgens uit de cup weggepompt, zodat deze zich stevig vastzuigt. De arts kan daarna met het trekkoord helpen het kind ter wereld te brengen.

In landen met lage inkomens is deze mogelijkheid vaak niet voorhanden. De huidige vacuümpompen zijn óf elektrisch en duur om aan te schaffen, óf handmatig te bedienen maar slechts eenmalig te gebruiken, óf niet gebruikersvriendelijk en moeilijk te gebruiken door één persoon.

 

Gebruikersvriendelijk en herbruikbaar

Het bedrijf LAYCO van biomechanisch ingenieur Diewertje Drexhage ontwikkelde daarom de vela, een gebruikersvriendelijke en herbruikbare vacuümpomp. Met het project: ‘Een veilige bevalling met een gebruiksvriendelijke herbruikbare vacuümpomp in Kenia’ wint het bedrijf dit jaar de Albert Schweitzerprijs.

‘Het potentiële positieve effect van vacuümextractie is heel duidelijk’, vertelt Drexhage in het persbericht van het Nederlands Albert Schweitzer Fonds. Uit onderzoek in Oeganda is gebleken dat een stijging in het gebruik van vacuümextractie kan resulteren in een enorme daling van doodgeboorten.

Drexhage: ‘Maar de huidige vacuümpompen voldoen niet aan de behoeften van gezondheidscentra met weinig middelen.’

 

Albert Schweitzer Prijs

De Albert Schweitzer Prijs is een prijs die het Nederlands Albert Schweitzer Fonds uitreikt aan jonge gezondheidspioniers met innovatieve ideeën ter bevordering van de gezondheid in Sub-Sahara-Afrika. De projecten zijn altijd in samenwerking met een Afrikaanse partner en met steun van de lokale bevolking. De prijsuitreiking was woensdag 1 november in het hoofdkantoor van AFAS in Leusden.

 

Testen in Kenia

In Nederland gebeurt ongeveer 7 procent van alle bevallingen met behulp van vacuümextractie. In Sub-Sahara-Afrika ligt dit percentage onder de 1 procent. Drexhage wil met de vela vacuümextractie toegankelijk maken in regio’s waar dit nu nog niet gebruikt wordt.

‘In samenwerking met het JOOTR Hospital in Kenia gaan we een nieuw prototype van vela co-creëren, testen en valideren in de specifieke lokale context’, schreef ze in de pitch voor de prijsvraag. Door de nauwe samenwerking met lokale stakeholders wil ze bewerkstelligen dat de vacuümpomp die er straks ligt aansluit bij de lokale behoefte.

Binnenkort gaat een grote validatie studie van een prototype van de vela van start in Nederland. De feedback die de ontwikkelaars van LAYCO daarbij krijgen wordt meegenomen voor het prototype dat ze in Kenia gaan gebruiken.

 

Impact

‘Het project van Dieuwertje heeft de Albert Schweitzer Prijs 2023 gewonnen op basis van de enorme impact die dit project kan hebben’, zei juryvoorzitter viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC bij de uitreiking. ‘Het is niet alleen een belangrijk hulpmiddel dat de kans op problemen bij zwangeren en kinderen flink kan verminderen, maar ook zo ontworpen dat het in principe wereldwijd ingezet zou kunnen worden.’

 

Eerdere projecten

De vela is niet het eerste apparaat dat Drexhage ontwikkelde voor gebruik in Afrika. Eerder ontwikkelde LAYCO al een breed inzetbare video-laryngoscoop, een apparaat met camera dat wordt gebruikt om een beademingsslang te plaatsen bij operaties. Hoe dat project verliep vertelde ze ruim een jaar geleden aan De Ingenieur.

 

Openingsfoto: Nederlands Albert Schweitzer Fonds