Het door de TU Delft en het Zwitserse EPFL ontwikkelde robotharnas, dat patiënten helpt om weer te leren lopen, is nu door het Nederlandse bedrijf Motek op de markt gebracht.

Het harnas, Rysen genoemd, is bedoeld voor patiënten die de loopbeweging kunnen maken, maar vanwege onvoldoende spierkracht of coördinatie nog niet in staat zijn hun eigen gewicht te dragen. Vandaag maakte Motek, een leverancier van revalidatie-apparatuur, de marktintroductie van Rysen bekend.


Eenvoud

‘Het enige dat het harnas doet is het gewicht van de patiënt dragen’, zegt hoogleraar Heike Vallery van de TU Delft, nauw betrokken bij de ontwikkeling van de robot. De therapeut, die met de patiënt oefent, kan afhankelijk van de vorderingen de draagkracht door Rysen gaandeweg verminderen. Uiteindelijk leert de patiënt zo weer helemaal op eigen kracht lopen.
 

Het draagsysteem is eenvoudig en licht van constructie.


De Rysen valt op door de eenvoud van het ontwerp. ‘We hebben het apparaat bewust zo licht mogelijk gehouden, zodat er geen zware motoren nodig zijn. Een gewone stekker in het stopcontact is voldoende.’ Daarmee verschilt het apparaat van allerhande andere looprobots of exoskeletten (lees bijvoorbeeld  ‘Weer leren lopen’ over de looprobot Lopes). Die hebben vaak forse accu’s of stroomvoorziening nodig. ‘Voor dat soort apparaten is de doelgroep heel anders: dat zijn mensen die veel meer ondersteuning nodig hebben.’


Altijd loodrecht

De Rysen geeft de patiënt opvallend veel bewegingsvrijheid. ‘In de oefenruimte kun je alle kanten oplopen, het harnas volgt altijd.’ Vallery kreeg dat voor elkaar met een ingenieus kabel- en katrolsysteem.
 

Het harnas kan dankzij de kabels alle kanten op bewegen.

Het tilsysteem is zo ontworpen dat het min of mee vrij met de patiënt meebeweegt. ‘De motoren zijn er alleen om het tiltsysteem te corrigeren.’ De positie van de patiënt wordt met sensoren in de gaten gehouden. Daardoor wordt de patiënt altijd vrijwel loodrecht opgetild, waardoor er dus niet in deze of gene richting aan hem of haar wordt getrokken.


Stroomuitval

Samen met de beide universiteiten (TU Delft en de EPFL), het Zwitserse bedrijf G-Therapeutics en het Zitserse revalidatieziekenhuis CRR SUVA heeft Motek het apparaat ontwikkeld tot een voor revalidatie gecertificeerd product. Los van het gebruiksgemak is daarbij ook veel aandacht besteed aan de veiligheid. ‘Als de stroom uitvalt zet het systeem zichzelf op slot, zodat de patiënt niet valt. En we voorkomen dat het systeem de patiënt ongecontroleerde bewegingen oplegt. De therapeut kan het litvermogen va het harnas niet zomaar plots op nul zetten’, vertelt Jasper de Beus van Motek. Het bedrijf verzorgt de installatie van het apparaat en de training van de therapeuten. ‘De oefenruimte moet alleen een voldoende sterk plafond en genoeg vierkante meters hebben om rond te lopen.’

Het afgelopen half jaar is met patiënten en therapeuten proef gedraaid. Het revalidatieziekenhuis CRR Suva heeft de Rysen nu in gebruik als een van zijn behandelingsopties.