Op afstand bestuurbare kakkerlak
Kunstledematen met gevoel. Besturen van elektronica met gedachten. En ook het besturen van levende wezens met elektronica. Dat kom je tegen in Cyborg Nation, een korte serie video’s van het tijdschrift Wired over de combinatie van technologie met het menselijk lichaam. En ook met het niet-menselijke lichaam, want apen en kakkerlakken komen eveneens in de filmpjes voor.
Het zijn zes video’s met een gezamenlijke lengte van 24 minuten – bijna een documentaire. Echt nieuws zit er niet in, wel eyeopeners. Onderzoekers die zelf een fikse handicap hebben, blijken cruciale bijdragen te leveren aan de ontwikkeling van geavanceerde prothesen.
Hugh Herr verloor op zeventienjarige leeftijd beide onderbenen bij het bergbeklimmen. Als hoogleraar aan het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology (MIT) ontwikkelde hij zich tot een baanbrekend bedenker en maker van nieuwe kunstledematen. Vikram Pandit werd geboren zonder linkerhand. Hij bouwt nu een kunsthand die tomaten en eieren kan oprapen en de drager zelfs kan helpen oppervlakken op ‘gevoel’ te herkennen.
In de technologische pers komen bijna wekelijks voorbeelden voorbij van het brein als een soort besturingscomputer voor bijvoorbeeld rolstoelen. Zulke voorbeelden geeft Cyborg Nation ook. Het meest bizar is de aap die, uiteraard zonder er iets van de begrijpen, leert dat hij zijn rijdende gevangenisje naar een snoepje toe kan denken.
Het meest ontroerend zijn de verlamde patiënten die hun prothesen of hun eigen benen met hersensignalen aansturen en zo weer leren lopen. Bij deze voorbeelden maakt de techniek gebruik van de output van het brein.
Maar het kan ook andersom. Dat je sommige dieren, en zelfs mensen, met de juiste elektrische signalen kunt besturen, is al lang bekend. Hierbij accepteert het brein tegen wil en dank een bepaalde input.
Bouwpakketjes
Nieuw is dat er bouwpakketjes op de markt zijn die je op de rug van een ‘sissende kakkerlak’ kunt monteren, waarna het insect verandert in een op afstand bestuurbaar voertuigje. De bouwpakketjes
zijn te krijgen via de website Backyardbrains.com. Ze zijn open source, dus desnoods maak je ze zelf. Je moet wel even uitzoeken hoe je in Nederland aan geschikte insecten komt, want een trans-Atlantische vlucht of bootreis gaan kakkerlakken waarschijnlijk niet overleven. Krekels schijnen het ook te doen.
Cyborg Nation wordt aan elkaar gepraat door Derek Muller, op YouTube bekend van het wetenschapskanaal Veritasium – ook warm aanbevolen. Hij is deskundig, enthousiast en good looking, en hij is niet het eerste voorbeeld van een succesvolle YouTuber die bij grotere media terechtkomt door bewezen kwaliteiten.
De video’s vormen bijna een documentaire dus, maar niet helemaal. Daarvoor hebben de makers te veel elementen in weinig minuten geperst. Hoe werken die protheses van Hugh Herr nou echt, en waaruit bestaat zo’n kakkerlakkenbouwpakket? Ook in de begeleidende tekst bij de YouTube-video’s zul je vergeefs zoeken naar een link naar een goed uitgewerkt artikel in, bijvoorbeeld, Wired of een wetenschappelijke publicatie. Dat is jammer.
Aan de andere kant, online ben je toch al en even de juiste zoektermen in Google gooien is dan zo moeilijk niet.
tekst Herbert Blankesteijn