Massale kap van bossen schaadt niet alleen waardevolle ecosystemen, maar ook het klimaat. Kunstmatige intelligentie biedt natuurbeschermers een nieuw wapen. 


Ongeveer 30 procent van het landopper­vlak wereldwijd is bebost. Dat betreft waarde­volle habitats: 80 procent van de biodiversiteit op het land is juist daar te vinden.

Daarnaast zijn bossen belangrijk voor het klimaat omdat bomen koolstof opnemen. Intussen neemt de ontbossing toe. Elke minuut maakt een bosareaal ter grootte van tien voetbalvelden plaats voor akkerbouw. Met name palmolie- en sojaplantages eisen een hoge tol, veelal zonder dat de autoriteiten daarvoor een vergunning hebben verstrekt. Tussen 1990 en 2020 ging zo zeker 178 miljoen hectare bos tegen de vlakte.


Intelligent systeem tegen illegale boskap

De huidige instrumenten waarmee natuurbeschermers ontbossing bestrijden, werken pas als het leed al is geschied. Het Wereld Natuur Fonds (WWF) ontwikkelde samen met een aantal partners, waaronder
Wageningen University & Research (WUR), een nieuw, intelligent systeem om ontbossingsrisico’s waar te nemen nog voor de kettingzaag daadwerkelijk in de stam wordt gezet: Forest Foresight. 

‘Hoe mooi is het dat we ontbossing nu één stap voor zijn’, zegt Jorn Dallinga van WWF-NL. ‘Voortaan kunnen we eerder en pro-actiever handelen.’



AI herkent patronen van ontbossing

De AI-ontbossingsvoorspeller wordt gevoed met geo-data. Zo maakt het systeem gebruik van de RAdar for Detecting Deforestation (RADD) aan boord van de Sentinel-satelliet, die door de wolken heen het aardoppervlak afspeurt op tekenen die kunnen duiden op de illegale aanleg van wegen, mogelijk bedoeld voor machines om bomen te kappen of af te voeren. 

Maar dat is nog maar het begin, zegt Johannes Reiche, hoofdonderzoeker radar remote sensing aan de WUR. ‘We leren het systeem de dynamiek van ontbossing’, zegt hij op de website van de WUR. ‘We onderzoeken zelf de achterliggende processen, kijken naar bijbehorende datasets en voeren die aan het systeem, waardoor het patronen gaat ontdekken en in kaart brengt.’ 


Rangers met drones

Het systeem herkent inmiddels verschillende soorten ontbossing. Het neemt in de analyse bijvoorbeeld ook mee dat de kans op grootschalige kap op natte bosgrond relatief laag is.

Heeft het model berekend dat ergens ontbossing aanstaande is, dan stuurt het een signaal, op basis waarvan rangers op pad kunnen worden gezonden om erger te voorkomen. Met drones kunnen die vervolgens exact vaststellen wat er aan de hand is en of ze daadwerkelijk op de verdachte locatie moeten ingrijpen, wat risicovol kan zijn. 

‘De drones worden ook ingezet omdat de bossen niet makkelijk toegankelijk zijn’, licht Dallinga toe. ‘Deze beelden worden door experts geanalyseerd, vaak ook ter plekke, en die kunnen op basis van de beelden beoordelen hoe ze moeten handelen.’


80 procent nauwkeurig

Volgens WWF kan met Forest Foresight inmiddels met 80 procent nauwkeurigheid dreigende ontbossing worden voorspeld, tot wel een half jaar van te voren. ‘Na succesvolle pilots in Suriname, Kalimantan en Gabon wordt het systeem op de laatste twee genoemde plekken nu op nationaal niveau toegepast’, zegt Dallinga.

De komende vijf jaar hoopt WWF het systeem uit te rollen in nog eens twaalf landen, waarmee 815 miljoen hectare primair bos beter wordt beschermd. Om dat te financieren en meer bewustwording te creëren is WWF-NL een crowdfundingscampagne gestart. 


Beeld: WWF