Nieuw onderzoek laat zien dat we tot wel enkele grammen microplastics in ons lichaam hebben. Met wat kleine aanpassingen in ons gedrag valt te voorkomen dat je veel microplastics binnenkrijgt, schrijven wetenschappers.

 

Plastic fantastic is een gevleugelde uitdrukking onder materiaalwetenschappers. Plastics, oftewel kunststoffen, is een verzamelnaam voor polymeren. Dit zijn materialen die doorgaans zijn gemaakt van aardolie, en die heel licht en goedkoop zijn, en niet vergaan.

Flintertjes

Doordat een deel van de gebruikte plastics in het milieu terechtkomen, krijgen mensen er ook flintertjes van binnen. Die microplastics hopen zich op in verschillende organen, maar vooral in het brein. Daar kan de hoeveelheid plasticfragmenten oplopen tot wel een paar gram, ontdekten wetenschappers, die daarover onlangs publiceerden in het tijdschrift Nature Medicine. 

Bij geanalyseerde overleden proefpersonen die aan dementie hadden geleden, lag het niveau van microplastics in het brein nog drie tot vijf keer hoger.

Negatieve gevolgen bij proefdieren

Of de aanwezigheid van microplastics in ons lichaam de gezondheid schaadt, is nog niet onomstotelijk aangetoond; sterke vermoedens zijn er wel. Bij proefdieren zijn wel duidelijke negatieve gevolgen geconstateerd: dat gaat van ontstekingen, een verstoord immuunsysteem en een verstoorde stofwisseling tot gehinderde celdeling, abnormale orgaangroei of kanker.

Better safe than sorry

Er loopt momenteel wel onderzoek naar de gevolgen van microplastics in het menselijk lichaam. Tot daarvan de uitkomsten bekend zijn, lijkt een better safe than sorry-aanpak raadzaam, schrijven onderzoekers in een commentaar bij het Nature-artikel.

Water uit de kraan

Helemaal voorkomen is in onze moderne maatschappij niet mogelijk, maar we kunnen blootstelling aan kunststoffen wel zo klein mogelijk houden, schrijven de onderzoekers. Zo is het beter water uit de kraan te drinken dan uit plastic flessen. ‘Dat is één van de simpelste stappen die mensen zelf kunnen nemen’, zegt internist Brandon Luu van de University of Toronto, één van de auteurs van het commentaar, tegen nieuwswebsite New Atlas. Wie overstapt van flessen- op kraanwater, reduceert het aantal plasticdeeltjes dat hij binnenkrijgt met 90 procent. Kleine kanttekening: de auteurs zijn afkomstig uit Canada en de Verenigde Staten, landen waar flessenwater de normaalste zaak van de wereld is; in Nederland drinken de meesten al kraanwater.

Zo moet het dus niet, je het eten in een plastic bakje in de magnetron zetten. Gebruik een aardewerken of glazen schaal of bord, zeggen de onderzoekers. Foto; Depositphotos

Magnetron

Verder is het raadzaam om een glazen of aardewerken schaal of bord te gebruiken wanneer je je eten opwarmt in de magnetron. Bij verhitting van een kunststof bord is de kans groot dat er schilfers loskomen en in je eten terechtkomen.

Soep uit blik

Ook voedsel uit blik staat op de radar bij de onderzoekers. In een studie waarbij een deel van de proefpersonen vijf dagen lang soep uit blik at, steeg de concentratie aan bisfenol A (BPA) in de urine met 1000 procent. Bisfenol A is een hulpstof die veel bij de productie van plastics wordt gebruikt. Aan de binnenkant van sommige conservenblikjes zit een laagje kunststof dat deze stof bevat (wegwerp-koffiebekertjes hebben dat trouwens ook). ‘Dit suggereert dat het minder vaak voedsel uit blik eten helpt om de blootstelling aan microplastics te verlagen’, schrijven de onderzoekers in hun artikel. Of ga op zoek naar verpakkingen die gegarandeerd BPA-vrij zijn.

Kip

Probeer verder om sterk bewerkte voedingsmiddelen te vermijden of tot een minimum te beperken, schrijven de onderzoekers. Ze halen een studie aan naar kipnuggets, waarin dertig keer meer microplastics werden aangetroffen dan in verse kipfilet. ‘Dit laat de impact zien van industriële verwerking van voeding, waar ergens in de keten altijd een keer plastic wordt gebruikt.’

Lucht filteren

Ten slotte krijgen we microplastics binnen door inademing. De superkleine deeltjes zweven ook door de lucht en hoewel daar in de buitenlucht weinig aan te doen lijkt, kunnen we ervoor kiezen om in huis of op de werkplek de lucht te filteren. Dat kan met een zogeheten HEPA-filter (high-efficiency particulate air), die tot 99,7 procent van de rondzwevende deeltjes uit de lucht haalt. Of dat ook leidt tot minder deeltjes in mensen, is nog niet aangetoond.

Naar de sauna?

De vraag dringt zich ook op hoe we microplastics die eenmaal het lichaam zijn binnengedrongen, weer kwijt kunnen raken. Daarover is nog niet zoveel bekend, hoewel een studie naar BPA laat zien dat deze stof in zweet wordt aangetroffen. Een advies om stevig te gaan sporten of regelmatig naar de sauna te gaan verbinden de onderzoekers daar niet aan. ‘Meer onderzoek is nodig naar hoe efficiënt deze aanpak is en wat dit betekent op de lange termijn.’ Sporten is natuurlijk wel gewoon goed voor je.

 

Openingsbeeld: vingertop vol met plasticresten. Veel microplastics zijn nog kleiner dan de kleinste deeltjes op de foto. Foto Depositphotos