Waterfilters raken snel verstopt door micro-organismen die slijmerige biofilms vormen. Levende waterfilters, gemaakt van een materiaal waarvan al meer dan tweeduizend jaar thee wordt gezet, kunnen daarin misschien verandering brengen.

Meng suiker, zwarte thee, witte wijnazijn, een startercultuur van levende bacteriën en gisten in water en laat het goedje drie weken staan in contact met lucht. Dan vormt zich een dun doorlaatbaar membraan, bekend als een symbiotische cultuur van bacteriën en gist (scoby).

De overgebleven vloeistof wordt gedronken als kombucha, een zure gefermenteerde thee.



Biomaterialen

Wetenschappers hebben steeds meer interess voor deze biomaterialen, met interessante eigenschappen zoals zelfherstel, doorlaatbaarheid en een lange levensduur. Katherine Zodrow van Montana Tech in de Verenigde Staten zag toepassingen voor de scoby als een duurzaam waterfilter.

Masterstudent Carson Bechtel ontdekte vervolgens dat het scoby-filter niet alleen evenveel micro-organismen uit het water verwijdert als commerciële filters, maar ook nog eens minder snel verstopt raakt door biofilmvorming. Volgens de onderzoekers komt dat doordat de Acetobacter-bacterie niet alleen de lagen cellulose van de scoby produceert, maar ook azijnzuur dat vorming van biofilms voorkomt.


Pleisters voor brandwonden

Daarnaast is het materiaal niet duur om te maken en biologisch afbreekbaar. Andere onderzoekers zagen al eerder toepassingen voor het scoby-membraan in de vorm van pleisters voor brandwonden. Het is immers doorlaatbaar en neemt gemakkelijk vocht op. Bechtel: ‘Deze eigenschappen gecombineerd met de antibacteriële werking van het azijnzuur, maakt dit materiaal extra interessant.’

De auteurs hebben nog geen plannen het waterfilter ook op de markt te brengen. Wel hebben ze de techniek gepatenteerd. Bechtel: ‘Dat is om te voorkomen dat anderen het gaan verkopen. Ons doel is juist om veilig drinkwater voor iedereen toegankelijk te maken.’


Tekst: Sija van de Beukel
Foto: Carson Bechtel/Unsplash