Bijen zijn koudbloedig en daardoor slecht bestand tegen de kou. Zwitserse en Oostenrijkse onderzoekers ontwikkelden een honingraat met verwarming om bijensterfte tegen te gaan in de wintermaanden.
 

Eureka is de rubriek voor 'productontwerpen voor morgen' uit het maandblad De Ingenieur.


Als de temperatuur in een bijenkorf onder de 10 graden Celsius komt, raken de bijen in een coma en kunnen ze overl­ijden. Daarom clusteren de bijen in koude perioden in de korf samen om warm te blijven; ze bewegen hun vleugels en eten van hun honingvoorraad.

 

Hightech honingraat


De processen in de bijenkorf zijn echter moeilijk te bestuderen zonder de bijen te verstoren. Onderzoekers van de École polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL) in Zwitserland en de Karl-Franzens-Universität in het Oostenrijkse Graz bouwden een honingraat­element voorzien van een reeks thermische sensoren en actuatoren.

Dit element is simpelweg tussen de andere honingraat­elementen in een bijenkorf te plaatsen. De sensoren in de honingraat meten de temperatuurverdeling van de samengeclusterde bijen.


Temperatuur in de korf

De data wordt verwerkt door een centrale processor en doorgestuurd naar het onderzoeksteam. De onderzoekers kunnen via de processor ook de verwarmingselementen aansturen om de temperatuur van het bijenvolk subtiel te reguleren zonder de bijen te verstoren. Zo kunnen ze bijvoorbeeld voorkomen dat de bijen zich in kleinere groepen afsplitsen, als dat risico geeft op te grote temperatuurdaling, of ze naar honingvoorraden op de honingraat sturen.

De onderzoekers verwachten dat het systeem kan bij­dragen aan het verminderen van plotselinge bijensterfte, ook wel colony collapse disorder genoemd. 

Tijdens een koude winter­periode wisten de onder­zoekers zo al een volk van vierduizend bijen in leven te houden. Ook konden ze voorkomen dat een bijenvolk versneld zou afsterven nadat het z’n koningin was kwijtgeraakt.


Tekst: Paul Schilperoord
Foto:Artificial Life Lab / University of Graz / Hiveopolis