‘Voorsprong door techniek.’ Echt waar?, vraagt redacteur Jim Heirbaut zich af in zijn maandelijkse column. Dit keer over mensen die als robots worden behandeld.
 

Ik moet de hele tijd denken aan Astrid. Ik heb haar nooit in levenden lijve ontmoet, maar ze is een van de hoofdpersonen van de uitstekende documentaire After Work die de NPO onlangs uitzond (en die op 2Doc.nl nog jarenlang te bekijken is).

Astrid rijdt met een busje door de buitenwijken van de Amerikaanse stad Kansas City en bezorgt daar pakketjes bij voornamelijk oudere bewoners. De pakjes bevatten vaak medicijnen of andere zaken die voor haar hulpbehoevende klanten van levensbelang zijn.

Astrid vertelt hoe trots ze is op haar werk. ‘Ik draag direct bij aan het welzijn van mensen. Het werk dat ik doe, maakt echt het verschil.’

Good for you, girl, dacht ik vanaf de bank, bakje pinda’s binnen handbereik. Tegelijk vroeg ik me – wat ongerust – af voor hoeveel mensen míjn werk eigenlijk echt het verschil maakt.

Later komt Astrid weer aan het woord. Dan vertelt ze hoe haar werkgever Amazon haar met AI-camera’s in de gaten houdt achter het stuur. Als haar telefoon gaat, geeft het systeem een waarschuwing. Pakt ze haar waterflesje uit de bekerhouder dan klinkt er: ‘Je wordt afgeleid bij het rijden.’ Gaat ze een kwartier lunchen, dan krijgt ze ook daar commentaar op van haar baas. Of ze niet achter het stuur kan eten.

De chauffeurs van de Amazon-bezorgbusjes worden van minuut tot minuut gemonitord door hun bazen. Tijd is immers geld en als een busje in plaats van driehonderd pakketjes er driehonderddrie mee kan nemen, dan vangt de aandeelhouder er weer een procentje bij, toch?

Schandalig en triest. Terwijl je veel leest over robots die ons mensen in allerlei bedrijfstakken zullen gaan vervangen, loopt dat zo’n vaart nog niet. Wel zijn we mensen zelf als robots gaan behandelen.

De QR-code op het terrastafeltje degradeert de ober tot simpele drankjesbrenger. Wie thuis werkt, loopt ook in Nederland het risico dat de baas meegluurt of er wel wordt gewerkt (Ik schreef er vorig jaar een column over).

En Astrid? Die mag de hele dag rondrijden, aan het stuur draaien, op het verkeer letten en ongelukken voorkomen. Maar ze voelt aan alles: als de techniek ver genoeg is om busjes zelf te laten sturen, dan wacht Amazon geen dag langer en bestelt duizenden autonome busjes. Zonder met de ogen te knipperen zal Amazon Astrid op straat zetten.

Het roept ook allerlei vragen op. Mag dit zomaar van de wet? Gebeurt dit in Nederland ook? En waarom accepteren consumenten dat? Waarom blijven we nog bij Amazon bestellen? Dit doe je je medemens toch niet aan?

Pakketbezorger Astrid vertelt over collega’s die in een flesje plassen, om tijd uit te sparen. Dat gaat haar te ver. ‘De dag dat ik in iets anders plas dan een wc, is de dag dat ik ontslag neem bij Amazon. Want dat verdient niemand.’


Foto auteur: Robert Lagendijk