Schaliegas-activisme verdient controlemacht

Schaliegas is in korte tijd een uiterst omstreden onderwerp geworden. Communicatieadviseur Remco de Boer onderzocht minutieus hoe dat in zijn werk is gegaan. 'Activisme blijkt een machtsfactor en de media verzuimen hun controletaak.'

Het Britse boorbedrijf Cuadrilla had rond 2010 al zijn vergunningen op zak voor een proefboring naar schaliegas, maar het eind van het liedje was dat alle vergunningen zijn ingetrokken en schaliegas een taboe-onderwerp is geworden. De Boer wilde weten hoe het komt dat activisme in staat is zo’n omwenteling tot stand te brengen. ‘Activisme blijkt zeer effectief. Maar als het zo’n machtsfactor is, dan dient die ook te worden gecontroleerd, net zoals dat gebeurt met de geïnstitutionaliseerde macht. Ik heb me erover verbaasd hoezeer de media die rol hebben verzaakt: wat de activisten ook beweerden, het werd vrijwel klakkeloos opgetekend.’

De Boer noemt een paar feiten die in de discussie stelselmatig zijn genegeerd. Er wordt in Nederland al grootschalig fraccing toegepast voor de winning van gewoon aardgas, en daarbij heeft zich nog nooit een incident voorgedaan. Dat er in drinkwaterbronnen soms methaan zit, is niks bijzonders; drinkwaterbedrijf Vitens heeft onlangs in Friesland een installatie in gebruik genomen om dat methaan niet alleen te verwijderen, maar ook nuttig aan te wenden. En ondanks andere beweringen heeft Cuadrilla nooit geheimzinnig gedaan over de chemicaliën die het bedrijf bij het fraccen wil gebruiken.

De Boer: ‘De combinatie van alarmerende verhalen, redelijk vrij spel in de media en vervolgens politici die snel bezorgd raken, verklaart de omslag in de stemming over schaliegas.’

Behoudzucht

De pro-lobby heeft de activisten overigens niet echt op de huid gezeten. ‘Kennelijk heeft men daar geen antenne voor wat er in de samenleving broeit.’ Tegelijkertijd is De Boer tijdens zijn onderzoek niemand tegengekomen die met de huidige technologie grootschalig aan schaliegaswinning wil doen. ‘Men wil hooguit weten wat er in de grond zit.’

De Boer ziet rond de schaliegasdiscussie een onderstroom die hem verontrust. ‘Het hele idee van een samenleving die nieuwsgierig is en nieuwe paden wil betreden is in het geding. Behoudzucht is de norm. Terwijl je als samenleving dingen moet proberen, gecontroleerd risico’s moet durven nemen. Je ziet hetzelfde in het verzet tegen windmolens, zonneparken en wat niet al. Er staat dus iets wezenlijks op het spel, zeg maar de ingenieursmentaliteit om te exploreren, dat netjes te doen, en ervan te leren als het misgaat.’

Lees het volledige interview met Remco de Boer op

Het boek Tussen hoogmoed en hysterie. Vijf jaar strijd tegen schaliegas in Nederland, uitgegeven door Veen Media, verschijnt op 14 oktober. ISBN 9789085715085, prijs € 39,50