Wat is er leuker dan een idee dat je in je hoofd hebt om te zetten in iets dat in de echte wereld bestaat, vraagt columnist Rolf Hut zich af.

‘Meneer, heeft u helium voor ons?’

Afgelopen woensdag is mijn vak design engineering voor fysici weer begonnen. Elk jaar starten we de hands-on introductie in ‘Wat is ontwerpen’ met de opdracht: maak een prototype om een kurk zo ver mogelijk weg te krijgen. 

Eerst maken studenten een lijst met mogelijke oplossingen. Vervolgens kiezen ze er een en bouwen die van de satéprikkers, bierviltjes, postbode-elastieken en ducttape die we hebben liggen. In de zeven jaar dat ik dit nu doe, was dit echter de eerste keer dat iemand een luchtballon met helium als oplossing had bedacht.  

Ik doe deze activiteit om twee leerdoelen bij de studenten te bereiken. Het voor de hand liggende doel – dat ook netjes in de studiegids staat vermeld – is dat studenten voordat ze een prototype gaan bouwen, eerst leren meerdere oplossingen te verzinnen. Ze moeten niet direct achter hun eerste idee aan rennen: het tweede of misschien wel tiende idee kan wel eens veel beter zijn. Dat doel had ik natuurlijk ook kunnen bereiken door ze alleen op papier te laten werken en de beste oplossing aan te wijzen.  

Dat we ze de bedachte oplossingen ook daadwerkelijk laten maken, is voor het tweede leerdoel: ervaren dat het buitengewoon leuk is om een idee dat je in je hoofd hebt om te zetten in iets dat in de echte wereld bestaat. De lol van het maken.

In de huidige maatschappij wordt meer dan vroeger van ingenieurs gevraagd dat ze breder kijken dan alleen de technische kant. En terecht! We moeten bij de oplossingen die we verzinnen rekening houden met ethische aspecten, maatschappelijke impact en duurzaamheid. 

We moeten als ingenieurs ons niet alleen bewust zijn van wat we weten, maar vooral van wat we niet weten. We moeten niet denken dat we alle problemen van de wereld met een ingenieurs­oplossing kunnen aanpakken. (Daarover gesproken: heeft KIVI zich al gedistantieerd van Elon Musk?)  

In onze ingenieursopleidingen besteden we hier steeds meer aandacht aan. We moeten ervoor waken dat we daarbij niet vergeten te benadrukken hoe geweldig mooi het is om een technische oplossing die je zelf hebt bedacht in de praktijk te zien werken. Helemaal als dat een ethisch verantwoorde, maatschappelijk zinnige, duurzame technische oplossing is natuurlijk. 

En om dat zaadje te planten, om die vonk over te brengen, laat ik onze studenten hun prototypen maken. En dan hard lachen als de kurk door de gang vliegt. Of aan een ballon zweeft.  

‘Natuurlijk heb ik wel ergens wat helium voor jullie. ’


Tekst: Rolf Hut, universitair hoofddocent aan de TU Delft, maker, spreker en schrijver
Foto: Depositphotos

PS: Tevens ben ik van mening dat elektrische fietsen als  brommers moeten worden gezien.