Studenten maken portiekflats duurzaam

Studenten van de TU Delft hebben een manier bedacht om honderdduizenden oude portiekflats te verduurzamen. Vandaag presenteren ze op de campus van hun universiteit een prototype, waarmee ze later dit jaar deelnemen aan een internationale wedstrijd in Duitsland.

 

Portiekflats staan overal in Nederland, volgens team Symbiotic Urban Movement (SUM) zijn er 847.000 woningen van dat type. Veel ervan stammen uit de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. Omdat veel van deze gebouwen niet energiezuinig zijn, staan ze op de nominatie om gesloopt te worden.

Doodzonde, zeggen de studenten van SUM. Isoleer dat soort flats goed en zet er een of twee woonlagen bovenop. Zo sla je twee vliegen in één klap. Je hoeft geen nieuwbouw neer te zetten om de enorme woningnood op te lossen én je maakt de bestaande woningen in de flats energiezuinig.
 

Extra bouwlagen

Het idee is dus om bovenop een bestaande portiekflat een of twee extra bouwlagen te zetten, voor zover de constructie dat toelaat natuurlijk. ‘Daarmee voegen we dus woningen toe aan het woningbestand van een stad, en dat is hard nodig, want steeds meer mensen zoeken een betaalbare woning in de steden’, vertelt teamlid en communicatiemedewerker Nikki de Zeeuw aan de telefoon.

‘Door die extra lagen dragen we bij aan binnenstedelijke verdichting (meer mensen huisvesten per vierkante kilometer, red.), terwijl dat niet ten koste gaat van groen in de stad. Dat is bij nieuwbouw vaak wel het geval.’
 

Regenwater

In die zogeheten 'optopping' zitten ook de technische systemen verstopt, zoals lange rijen zonnepanelen (die warmtepompen laten draaien om de woningen te verwarmen), accu’s om overtollige elektriciteit tijdelijk op te slaan, en een systeem om regenwater te verzamelen. Dat wordt vervolgens door een helofytenfilter geleid middenin de wijk. Het gereinigde water gaat weer naar de flats om bijvoorbeeld de wc mee door te spoelen.
 

Prototype op The Green Village

De studenten presenteren vanmiddag op de campus van de TU Delft (in The Green Village, waar meer leuke dingen gebeuren) hun concept, een prototype van een extra woonlaag.

Dit prototype is ten eerste bedoeld om het concept te laten zien, aldus De Zeeuw. ‘Maar we gaan hier ook onze technische systemen testen. We hebben allerlei slimme dingen bedacht, maar werken die in de praktijk ook zo goed? Dat zal hier blijken.’
 

Katoen of PET-flessen

Niet alleen worden met het prototype de technische systemen getest, ook dient dat om de inzet van nieuwe materialen te beproeven. ‘We willen de flats bijvoorbeeld gaan isoleren met een vulling van meer duurzame materialen, zoals gerecycled katoen, hergebruikte PET-flessen of oud papier.’
 

Lift

De studenten hebben bij hun systeem ook aan de sociale aspecten van de flat gedacht. Zo komen er in de plint (de onderste bouwlaag, op straatniveau) winkels en krijgt de kern van de flat ook ruimtes waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. En ten slotte brengen de studenten een lift aan in het? portiek aan de binnenzijde. ‘Die zit er nu meestal niet in, en dat is niet te doen voor mensen die slecht ter been zijn.’
 

 

Wedstrijd

Het prototype is uit elkaar te halen en elders weer op te bouwen. Dat is wat het team in mei gaat doen. Dan wordt het verplaatst naar de Duitse stad Wuppertal, waar van 10 tot en met 26 juni de Solar Decathlon Europe plaatsvindt, een internationale wedstrijd voor innovatie in de bouw. Onder de achttien teams uit elf landen is nog een Nederlands team: team VIRTUe uit Eindhoven.

Voorafgaand aan die wedstrijd bouwen de studenten van Team SUM hun prototype in veertien dagen  op. ‘Het mooie is dat je in praktisch alle Europese landen portiekflats vindt, met kleine verschillen. Zelfs naast het wedstrijdterrein van de Solar Decathlon staan van die flats’, zegt De Zeeuw.
 

Woningcorporaties interesseren

Na de wedstrijd is het zaak om de woningcorporaties van ons land te interesseren voor het concept van SUM. Die hebben de meeste portiekflats in beheer. De Zeeuw: ‘Wij bieden daarbij verschillende opties aan. Vindt zo’n corporatie de ene optie te duur, dan geven we ze een alternatief.’
 

Beeldmateriaal SUM