Waterbouwers richten hun blik op de Noordzee

De Nederlandse waterbouwers zien met zeespiegelstijging, een overvol Schiphol en duurzame energie de Noordzee als een nieuw werkterrein, zo bleek gisteren tijdens de Waterbouwdag.

Is de Noordzee het nieuwe Wilde Westen dat ons land onder leiding van de waterbouwer gaat veroveren? Die indruk werd wel gewekt gisteren tijdens de overvolle parallelsessie 'Bouwen op de Noordzee' tijdens de Waterbouwdag, waar een gelijknamig manifest bij acclamatie werd aangenomen.

Serieuze ondertoon

Het gebeurde allemaal met een kwinkslag, ‘We willen per se geen nuance’ aldus presentator en watermanager Joris Escher. Toch had het onderwerp een serieuze ondertoon: de Nederlandse bevolking groeit naar 20 miljoen mensen, er zijn in de Randstad een miljoen extra woningen nodig, Schiphol barst uit zijn voegen en steeds meer mensen hebben last van vliegtuiglawaai. Verder hebben we duurzame energie nodig, waarvoor de Noordzee een prima winningsgebied is, en – niet in de laatste plaats – we kunnen in de toekomst te maken krijgen met hogere en snellere zeespiegelstijging, dus we zullen iets in de Noordzee moeten bedenken willen we ons land niet terugtrekken achter Amersfoort (lees ook ‘Versnelde zeespiegelstijging stelt onze delta zwaar op de proef’).

De toon werd gezet met de presentatie van een viertal ideeën die de fantasie prikkelden.

Nova Delta
 

Zie de zee als mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen, zoals het opwekken van energie met windparken, zeewierteelt en dergelijke. Maak de Noordzee tot onderdeel van een nieuw ruimtelijk plan voor onze delta, zo is de leidende gedachte achter Nova Delta. Het concept is ontwikkeld door de Topsectoren Water en Maritiem, en er is indertijd ook een korte filmpresentatie over gemaakt, zie ‘Inspiratiefilm Nova Delta’. Dit idee werd gepresenteerd door Henk Nieboer van ingenieursbureau Witteveen+Bos en directeur van Ecoshape.

Vliegveld in zee
 

Het is een al lang bestaand idee: verplaats Schiphol naar zee. Het meest aansprekende concept daarvoor werd in de jaren negentig van de vorige eeuw ontwikkeld door bureau OMA van Rem Koolhaas, lees ‘Luchthaven in zee’. Uiteindelijk belandde dat, net als eerdere plannen voor een luchthaven in zee, in de ijskast. Als het aan de waterbouwers ligt komt het plan weer op de agenda. Minister Van Nieuwenhuizen heeft een nieuw onderzoek naar een luchthaven op zee aangekondigd. Dit idee werd gepresenteerd door Hendrik Postma van de Topsector Water.

Dynamic Tidal Power
 

Dynamic Tidal Power kan een derde van de totale elektriciteitsproductie leveren, puur op basis van de getijstroom. Het gaat om kilometerslange pieren dwars op de kust. Omdat de getijstroom langs de kust beweegt, ontstaat er achter de pieren een hoogteverschil. Je kunt het zien als tijdelijke stuwmeren. Laat het water vervolgens door turbines gaan en je wekt stroom op, en dat vier keer per dag. Volgens Kees Hulsbergen van Dynamic Tidal Power is de stroom te leveren voor € 0,07 / kWh, en vergen de lange pieren per hoeveelheid opgewekte stroom een factor 20 minder ruimte dan windparken.

Haakse Zeedijk
 

Willen we bij een zeespiegelstijging van meer dan 5 tot 8 m Nederland bewoonbaar houden, dan is een van de opties een lange zeedijk op 25 km uit de kust, van Den Helder tot en met het Zeeuwse Walcheren, met twee scheepvaartdoorgangen bij Rotterdam en IJmuiden en spuisluizen of pompen om het water van de rivieren naar zee te brengen. Het achterland is zo beschermd, en er ontstaat nieuw land voor allerhande activiteiten, van een eventuele luchthaven, industrie, woningen tot en met natuur en recreatie. Dit idee werd gepresenteerd door Dick Butijn van de Haakse Zeedijk.

Manifest

Het idee om te gaan Bouwen in de Noordzee werd vastgelegd in een gelijknamig manifest, geïllustreerd door JAM Visueel denken.
 

Energie-eiland

De Waterbouwdag heeft ook zijn jaarlijkse prijs voor de beste afstudeerscriptie.
 

Voor het hoger onderwijs ging die naar Niels de Vos (Hogeschool Rotterdam).  Hij deed bij baggerbedrijf Van Oord onderzoek naar het graven van onderzeese kabelsleuven. Een nieuwe techniek maakt het mogelijk om een rupsvoertuig over de zeebodem te laten rijden, waarbij met een soort kettingzaag een anderhalf tot twee meter diepe sleuf wordt getrokken. De Vos studeert inmiddels aan de TU Delft.
 

'Niet vast aan de Doggersbank'

Voor het wetenschappelijk onderwijs ging de prijs naar Stefan Gerrits. Hij verdiepte zich in het idee van een energie-eiland, waar onder andere netwerkbeheerder Tennet zich sterk voor maakt, lees ‘Gigantisch stopcontact op eiland Doggersbank’. Dat energie-eiland maakt het mogelijk windparken veel verder van de kust aan te leggen, en vormt een schakelpunt tussen de elektriciteitsnetten van aan de Noordzee gelegen landen als Engeland, Nederland en Denemarken. Punt is alleen dat die Doggersbank als kraamkamer van vis ook een Natura2000-gebied is. Bij zijn afstuderen onderzocht Gerrits of er ook andere plekken op de Noordzee geschikt zijn als locatie voor zo’n energie-eiland. Die blijken er inderdaad te zijn. ‘De aanleg ervan is weliswaar duurder, maar ze leiden door hun ligging ook tot een hogere opbrengst. We zitten voor het energie-eiland dus niet vast aan de Doggersbank.’

Openingsbeeld: ontwerp van Royal HaskoningDHV voor een vliegveld in zee.