Langs de snelweg A58, bij het Noord-Brabantse Oirschot heeft Rijkswaterstaat een proeftuin met geluidswallen, lantaarnpalen en vangrails ingericht. Hier test het vier technologieĆ«n die stikstofoxiden en fijnstof uit de lucht halen. 3 november gingen de proeven van start.  

Een van de oorzaken van de stikstofcrisis is dat er te veel stikstofverbindingen van het wegverkeer in de lucht terechtkomen. Stikstofoxiden (NO en NO2) komen vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen, en zitten dus in de uitlaatgassen van veel voertuigen. De uitgestoten stikstofverbindingen, maar ook fijnstof (PM10), leiden tot luchtvervuiling door de vorming van smog Dit is schadelijk voor de gezondheid van mensen, vermindert de waterkwaliteit en leidt tot een afname van de biodiversiteit.  

Enerzijds proberen ingenieurs de verbrandingsmotoren van autoā€™s en vrachtwagens steeds beter te maken, zodat er minder NOx en fijnstof in de uitlaatgassen terechtkomt. Maar anderzijds zoekt Rijkswaterstaat naar manieren om vlak langs de snelweg fijnstof en stikstofverbindingen uit de lucht te halen. Deze innovaties worden op de proef gesteld in een speciale proeftuin voor infrastructuurinnovaties langs de snelweg A58 bij Oirschot: InnovA58. 

De installatie van Reinasan: de luchtreinigende TiO2-coating

Vier innovaties 

In 2024 vroeg Rijkswaterstaat aan bedrijven om hun ideeƫn op het gebied van stikstof- en fijnstofvermindering in te dienen. Uit de inzendingen koos het vier circulaire of natuur-inclusieve innovaties op basis van hun potentiƫle impact, toepasbaarheid en monitoringsplan voor de testfase. Al deze innovaties doen iets om stikstof of fijnstof te verminderen. Om te testen hoe goed de innovaties het doen, worden op de testlocatie de concentraties stikstofoxiden en fijnstof in de lucht gemeten. Daarnaast kijken de onderzoekers van Rijkswaterstaat naar de praktische effectiviteit, onderhoud en inpassing van de installaties. De geplaatste innovaties zijn:

  • Mycofiltration: 
    Deze innovatie van Mycofarming maakt slim gebruik van de natuurlijke reinigingskracht van schimmels. In zakken houtsnippers of hooi groeien de schimmels, waarbij het netwerk aan schimmeldraden (mycelium) de hele zak vult. Deze zakken worden vervolgens langs de bermen en in de sloten geplaatst. De schimmels gaan de stikstofverbindingen in de lucht en het water opnemen en afbreken; wat in lucht en water ongewenst is, dient voor schimmels als voedselbron.
  • E-bufaga:  
    Deze installatie heeft ventilatoren die lucht door koolstoffilters heen blazen. Het filter vangt stikstof en fijnstof af, wat via een dashboard met real-time data wordt bijgehouden. Het bedrijf Bufaga heeft eerder in Italiƫ al veel ervaring opgedaan met het filtreren van fijnstof.
  • TiO2-coating  
    Het bedrijf Reinasan heeft een fotokatalytische coating ontwikkeld die onder invloed van uv-licht van de zon stikstofoxiden afbreekt. De coating kan aangebracht worden op harde oppervlakken zoals bruggen, tunnels en geluidsschermen en kan jarenlang zonder onderhoud blijven zitten.
  • Photobia  
    MIS7 heeft een geĆÆntegreerd luchtreinigingssysteem in de geleiderail ontworpen. Via een elektrostatisch filter wordt fijnstof verwijderd en met uv-licht en een TiO2-coating worden de stikstofverbindingen afgebroken.
Het filter van Bufaga vangt stikstof en fijnstof af uit de lucht.

Toekomstplan

Rijkswaterstaat test de innovaties tot eind 2026. Als de systemen al snel positieve resultaten laten zien, is het plan deze zo snel mogelijk in de praktijk te gaan toepassen bij wegenprojecten en andere opdrachtgevers.  

Naast de stikstof- en fijnstofopruimers wordt er in de InnovA58-proeftuin ook geĆ«xperimenteerd met duurzaam asfalt, duurzame wegmarkeringen en duurzame geluidsschermen. Ook komt er een ā€˜symbiotisch paviljoenā€™, dat wordt gebouwd met bio-based en gerecyclede materialen. Het gebouw zal dienen als een inspirerende werkplek voor Rijkswaterstaat en haar partners, waarin duurzaamheid centraal staat.  

Foto's: Rijkswaterstaat