Hoe een onvrije samenleving er over pakweg veertig jaar uit zou kunnen zien, schetst Ewoud Kieft in het boek De Onvolmaakten.

Een kunstmatige intelligentie die de hele tijd tegen je praat en fungeert als klankbord, hoe zou dat klinken? In zijn debuutroman De Onvolmaakten schetst Ewoud Kieft (historicus, muzikant en schrijver, tot nu toe vooral van non-fictie) een behoorlijk overtuigend beeld van hoe dat er uit kan zien.

We krijgen de levensloop te horen van Cas, een intelligente maar erg introverte jongeman. Hij leeft in een soort ideale wereld, waar ziekten praktisch zijn uitgebannen, gezondheid zo ongeveer verplicht is en iedereen de perfecte voeding krijgt toegediend.

Inwoners hebben via een oortje en projecties op hun lenzen 24/7 contact met de kunstmatige intelligentie Gena. Ze kunnen haar (of hem?) niet alleen om informatie vragen, maar Gena monitort ook de gezondheid van de gebruiker. Het systeem geeft zelfs tips over de omgang met andere mensen.

Bijzonder is dat Gena de hoofdverteller is van het verhaal. We luisteren dus naar een fictieve kunstmatige intelligentie, die is ontsproten aan het brein van de auteur; een prachtige vondst.

Het boek neemt een grimmige wending als Cas een wat oudere man ontmoet die zich heeft onttrokken aan dit systeem. Die plant in Cas’ gedachten een zaadje van rebellie tegen het systeem. Na een tijdje gaat Cas er vol voor. Hij speelt een belangrijke rol bij het verzet tegen de ‘brave new world’ waarin hij leeft, waar elke spontaniteit en oneffenheid wordt weggeprogrammeerd.

De Onvolmaakten is het lezen meer dan waard. Het staat met zijn subtiele – maar scherpe – maatschappijkritiek in een lange traditie van boeken als Brave New World (Aldous Huxley) en het meer recente De Cirkel (Dave Eggers), waarvan wij de film bespraken. Kieft kiest ervoor om wat afstandelijk te schrijven; we komen bijvoorbeeld niet echt in het hoofd van Cas terecht.

Maar het boek prikkelt en maakt nieuwsgierig naar wat er terecht zal komen van de kunstmatige intelligentie die ons nu al omringt, zoals Google, Siri en allerhande slimme luidsprekers.


De Onvolmaakten 
Ewoud Kieft
384 Blz.
€ 23,99


Openingsfoto depositphotos.com