‘Voorsprong door techniek.’ Echt waar?, vraagt redacteur Jim Heirbaut zich af. Dit keer met generatieve AI als kunstenaar.

 

Dit stuk heb ik zelf geschreven. Ik zeg het er maar even bij, want misschien denkt u wel dat ik ChatGPT aan het werk heb gezet.

Er is veel te doen over generatieve kunstmatige intelligentie. Onze freelancemedewerker Bennie Mols schreef er vorige maand in dit blad een interessant stuk over. Hij maakt mooi inzichtelijk hoe ingenieurs, scheikundigen en programmeurs veel kunnen hebben aan AI als nieuw instrument in hun gereedschapskist. Lange lappen code schrijven of nieuwe moleculen ontwerpen met gewenste eigenschappen, dat kan AI al heel behoorlijk.

Het is natuurlijk geweldig als AI op deze manier de wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen kan versnellen. Maar glibberig wordt het op gebieden als kunst, muziek en literatuur, waar sommigen toch ook grote kansen zien voor AI. Want ook tot het schrijven van stukken tekst, het genereren van nieuwe afbeeldingen of zelfs video’s, is AI inmiddels al goed in staat.

Hier moeten we veel kritischer zijn op ‘generatieve AI’. Er wordt namelijk niets gegenereerd.

Wat ChatGPT-achtige software doet is bestaande teksten nemen – heel veel! – en die door elkaar husselen met statistiek om vervolgens de meest waarschijnlijke tekst uit te spugen. Die lijkt dan nieuw, maar is niets anders dan een mengelmoes van wat er al was.

Hetzelfde geldt voor foto’s, illustraties en video’s die je kunt oproepen met een tekstprompt: het ziet er geinig uit, maar iets nieuws of bijzonders zit er niet in. Echte creativiteit is ver te zoeken. Misschien dat de term ‘generatieve AI’ hier beter vervangen kan worden door ‘clichégenerator.’

Wie dit probeert te vermijden, schiet al gauw uit de bocht. Zie de blamage bij Google dat beeldgenerator Gemini diversere beelden wilde laten maken. Dit leidde tot historisch incorrecte voorbeelden, zoals een zwarte vrouwelijke paus of Vikingen van kleur. 

Helemaal kromme tenen krijg ik als mensen vol overtuiging beweren dat generatieve AI ‘zóveel tijdwinst’ gaat opleveren bij het schrijven van teksten’. Als dat zo is, wat is dan de waarde van de teksten die je schrijft voor je werk? Wat stellen die dan eigenlijk voor?

Zanger en songwriter Nick Cave wond zich er op zijn eigen blog The Red Hand Files ook over op. Een lezer vroeg hem wat hij vond van het gebruik van ChatGPT voor het schrijven van liedjes: ‘ChatGPT verwerpt elk idee van een creatieve worsteling, dat onze inspanningen ons leven bezielen en voeden, waardoor het diepte en betekenis krijgt. […] ChatGPT draagt zo bij aan het mechaniseren van de menselijke verbeelding. […] Een “songwriter” die ChatGPT gebruikt om “zijn” teksten te schrijven omdat het “sneller en makkelijker” is, neemt deel aan deze erosie van de ziel van de wereld en de geest van de mensheid zelf en zou, om het beleefd te zeggen, verdomme moeten ophouden zichzelf nog songwriter te noemen.’

Voor zielloze marketingteksten voldoet ChatGPT natuurlijk prima.