Van sommige dingen merk je pas dat je ze hebt gemist, wanneer je ze weer hebt. In dit geval: automaatkoffiedrab uit een kartonnen bekertje. Begin januari dronk ik, voor het eerst sinds maart vorig jaar, weer zo'n bakkie half lauwe troost. Ik was spreker op de studiedag van het Amersfoortse Corderius College.

Ik heb de afgelopen jaren vaak op studiedagen verteld hoe ik mijn maak-onderwijs op de TU Delft geef. Helaas in 2020 wat minder vaak. Deze studiedag was vanwege de lockdown online te volgen: geen docenten op school. Behalve Olivier, die mij voor de camera ging interviewen. Maar voordat we dat deden, natuurlijk eerst een bakkie.

Op gepaste afstand stonden we bij de koffieautomaat te keuvelen over onderwijs: ‘Hoe geven jullie les online?’ en ‘Combineert online aan je klas en thuis aan je kinderen lesgeven een beetje?’. Het soort gesprekken dat docenten al jaren bij koffieautomaten hebben, maar dan de coronaversie. Wat heb ik dat gemist zeg! Het gesprek dan natuurlijk, de koffie zelf is stukken minder dan de ultieme hipster-versgebrande-zelfgemalen-duwpotkoffie die ik thuis zet.

Het koffieautomaatgesprek is niet zomaar een kantoorcliché

Het koffieautomaatgesprek is niet zomaar een kantoorcliché. Het is het moment om informeel met je collega’s te praten, om snel even dingen te regelen of mensen bij te praten: dingen die te veel werk zijn voor een mailtje.

Bij de koffieautomaat kan je terloops vragen waar die opgetrokken wenkbrauw in de vergadering over ging. Of je vraagt even snel advies hoe met een lastige collega van een andere afdeling toch samen te kunnen werken. Koffieautomaat gesprekken zijn de smeerolie die een organisatie draaiend houden.

In de lockdown is het koffieautomaatgesprek verdwenen: iedereen zit thuis zijn eigen taakjes te doen. We stemmen af in vergaderingen en hebben ‘informele’ borrels of groepskoffiemomenten op Zoom. Maar je spreekt toch net even wat lastiger subtiel iemand aan als er tien anderen automatisch meeluisteren.

Er is een roep om na de lockdown veel te blijven thuiswerken. Daar ben ik op zich voor: het heeft zeker voordelen. Maar dan moet er een alternatief voor het koffieautomaatgesprek komen: een organisatie zonder smeerolie komt piepend tot stilstand. Wat dat alternatief gaat zijn: ik sta open voor suggesties. Natuurlijk vooral suggesties waarbij de koffie beter is dan die automaatdrab.


Tekst: Rolf Hut, universitair docent TU Delft, maker, spreker en schrijver. 
Foto: Robert Lagendijk