Ocean Cleanup op weg naar de Great Pacific Garbage Patch

The OceanCleanup System001 is op weg naar een van de grote plastic draaikolken, de Great Pacific Garbage Patch. Deze maand moet blijken of het systeem daadwerkelijk in staat is plastic te verzamelen.

In rustig weer ging het 600 m lange systeem vanaf de Baai van San Francisco richting de oceaan achter een sleepboot van containervervoerder Maersk. Het idee dat de Delftse scholier en student Boyan Slat acht jaar geleden bedacht om plastic in de oceaan op te ruimen, is nu werkelijkheid geworden.

Moment van de waarheid

En daarmee is voor Boyan Slat ook het uur, of beter, de periode van de waarheid aangebroken. Nu moet blijken dat het systeem doet waarvoor het is bedoeld, het verzamelen van plastic in de oceaan, vanaf stukjes van enkele mm tot aan grote kluwen van visnetten.

Bij de afvaart noemde Slat een drietal zaken waarop het systeem zich zal moeten bewijzen:

Gedraagt het systeem zich zoals bedoeld. En dat is dat hij zich door de golfstroom, wind en golven laat voortbewegen, en dat net iets sneller dan het plastic dat in het water drijft, en neemt de pijp de U-vorm aan die nodig is om het plastic te verzamelen.
Gaat het systeem daadwerkelijk plastic verzamelen, hoe effectief gaat dat, en blijkt het inderdaad mogelijk het vast te houden totdat een schip het verzamelde plastic uit het systeem weghaalt.
Overleeft het systeem de barre omstandigheden op de oceaan: stormen, wind, zout, UV-straling, dieren die er aan gaan knabbelen. Is het systeem robuust genoeg om voor langere tijd zijn werk te doen?

Dat alles zal de komende maanden moeten blijken, komende maand al of het system daadwerkelijk als plasticvanger gaat functioneren, en komend voorjaar of het systeem de winterstormen goed heeft doorstaan. Slat: ‘Het is voor het eerst dat we op deze schaal plastic uit zee gaan halen, dat is nog nooit gedaan.’

Werkt het systeem goed, dan komen er veel meer en nog aanzienlijk grotere. Maar dat is voor over een jaar.

Publiciteit

De expeditie die een jaar gaat duren, moet niet alleen duidelijk maken of het systeem werkt, het is ook een belangrijk publiciteitsmoment. Aan boord zijn een journalist en cameraman die de komende maanden permanent verslag zullen doen.

De publiciteitsfactor is ook altijd heel belangrijk geweest om fondsen bij elkaar te krijgen, en het mogelijk te maken dat The Ocean Cleanup van jeugdig idee is geworden tot wat het nu is. Met niet alleen de Systeem001 die nu op weg is om zich te bewijzen, maar ook het bedenken en engineeren ervan na het afvinken van eerdere concepten, en bijvoorbeeld ook de analyse van de hoeveelheid plastic afval in de Great Pacific Garbage Patch, en dat alles in een onderneming waar nu 80 mensen werken.

Aan boord van een van de schepen die de tocht in de baaij van San Francisco begeleidde zei Boyan Slat het zo. ‘Je kunt wel blijven klagen als iets je niet bevalt, maar het is beter aan iets te werken waar je wel achter staat.’

Openingsfoto: de Maersk sleepboot met achter zich het 600 m lange Systeem001 staat op het punt onder de Golden Gate Bridge te varen richting de Stille Oceaan.

Opbouw van Systeem001

De pijp met een diameter van 1,5 m is gemaakt van hogedichtheidpolyetheen, dat zowel sterk als flexibel is, zodat de lange pijp kan meebewegen met de golven, waardoor die veel minder te verduren heeft dan bij een heel stijve constructie. De pijp kreeg zijn lengte door de afzonderlijke secties aan elkaar te lijmen. Onder de pijp zit een 3 m lang scherm van geotextiel dat nodig is om het plastic te verzamelen. Dat scherm kan gemakkelijk bewegen, en wordt verticaal gehouden met gewichten.

Op een paar plekken langs de pijp zitten zogeheten floaters die moeten voorkomen dat de pijp gaat ronddraaien. Het system heeft geen eigen voortstuwing, die komt volledig van natuurlijke krachten: de golfstroom, golven en wind.

Verder zitten er een aantal pods op met elektronica voor communicatie, monitoring van de pijp, communicatie via een satelliet met het hoofdkwartier van The Ocean Cleanup in Rotterdam, waarschuwingslichten en sonar voor de schepen die in de buurt komen en, niet het minst belangrijk, een camera in het midden die moet laten zien hoeveel plastic er is verzameld. Zonnepanelen leveren de stroom voor de elektronica.