Dat staalbedrijven hun CO2-uitstoot fors moeten terugdringen, is wel duidelijk. Maar FNV-vertegenwoordiger Roel Berghuis zet grote vraagtekens bij de manier waarop Tata Steel in IJmuiden dat wil doen. Zijn opiniestuk uit het septembernummer van De Ingenieur.

Mijn kritiek richt zich op twee technologische oplossingen, namelijk de HIsarna-techniek en de combinatie van carbon capture and storage (CCS) en carbon capture and usage (CCU).

Eerst HIsarna, een techniek waaraan Tata al jaren werkt. Daarbij is minder voorbehandeling nodig dan bij het traditionele ijzermaken; ijzererts en poeders van kolen reageren direct met elkaar in een cycloonoven met daaronder een smeltvat.

De techniek belooft een CO2- reductie van 20 procent, maar HIsarna is omgeven door vraagtekens. De HIsarna Pilot Plant in IJmuiden is gebouwd voor de productie van 60.000 ton per jaar, maar die hoeveelheid is nog niet op continue basis gehaald.

Verder is deze proefinstallatie nog nooit zes maanden onafgebroken in bedrijf geweest. Het break-evenpunt (alle investeringen zijn terugverdiend) wordt bovendien pas bereikt bij 900.000 ton per jaar, een opschaling met een factor 15. Let wel, dat is een enorme vergroting van de fabriek; eerdere opschalingen haalden niet eens een factor 2. Kortom, wie gaat ooit dit enorme financiële risico dragen?

Tegelijk zien we dat alle concurrenten van Tata Steel hun geld zetten op direct reduced iron voor het maken van ijzer uit erts, in combinatie met vlamboogovens (electric arc furnaces), waarbij waterstof in plaats van kolen zorgt voor de reductie van het ijzererts.

De gedachte 'Wat je niet wil hebben, stop je maar diep weg’ kan echt niet meer vandaag de dag.

Deze technieken zijn in potentie CO2-vrij. Bij het HIsarna-proces daarentegen komt nog steeds CO2 vrij, dus daar zul je wat mee moeten. Het onder de grond stoppen – voluit carbon capture and storage – is niet de oplossing. Dit is slechts symptoombestrijding en geen werkelijke oplossing. De publieke acceptatie zal laag zijn, want men begrijpt dat ‘Wat je niet wil hebben, stop je maar diep weg’ echt niet meer kan vandaag de dag.

Roel Berghuis

Ook de industrie om ons heen heeft nog geen effectieve stappen gemaakt met de installatie van CCU/CCS. Daarnaast brengt CCU/CCS aanzienlijke investeringskosten met zich mee, door hoge installatiekosten en de daarbij behorende onderhoudskosten. Verder zal het nog minstens tien jaar duren voor deze techniek op enig serieus niveau is.

En dan loop je ook nog het risico dat het geïnvesteerde kapitaal niets meer waard is doordat er in een later stadium massaal ingezet zal worden op waterstof. Dit lijkt ons waarschijnlijk, gezien de Europese inzet op dit gas.

Dat het politiek gezien heel lastig ligt om een routewijziging in te zetten, begrijp ik heel goed. Maar we worden simpelweg ingehaald door de tijd en door de besluiten genomen in Parijs, om in 2050 een klimaatneutraal Europa te hebben. Er is, kortom, geen tijd te verliezen en HIsarna past niet in dat tijdpad. Het is tijd voor wat anders, er is genoeg geëxperimenteerd.


Roel Berghuis is bestuurder bij de vakbond FNV Metaal Tata Steel.

 

Openingsfoto Tata Steel in IJmuiden. Foto Alf van Beem / CC0 1.0