Zet alle roze brillen af bij het beoordelen van zon- en windenergie, realiseer je dat fossiele energie vooralsnog dominant is, en concludeer dat opslag van CO2 onmisbaar is om té forse opwarming van de aarde te voorkomen. De boodschap van ir. Michiel Kool, executive vice-president Veiligheid, Milieu en Maatschappij van Shell, is stellig. ‘Niets meer doen met fossiel is geen optie.’
 

Michiel Kool (foto Henriette Guest)

Hoe overtuigend is een bedrijf dat zegt te willen werken aan de klimaatdoelstelling, en tegelijkertijd tot het uiterste gaat om fossiele olie en gas te winnen op de meest lastig te bereiken plekken op aarde? Voor de buitenwereld ziet het eruit als een enorme spagaat. De multinational zet de Shell Eco-marathon op poten waar de zuinigste auto op een liter benzine 3314,9 km weet te rijden, en wint tegelijkertijd olie uit de Canadese teerzanden waarbij de CO2-uitstoot drie maal groter is dan die bij conventionele oliewinning.
‘We kunnen met ons bedrijf de wereld niet naar de hand zetten’, reageert ir. Michiel Kool. De in Delft afgestudeerde mijnbouwingenieur is al zo’n dertig jaar betrokken bij de wereldwijde ontwikkeling en exploratie van olie- en gasvelden. ‘Feit is dat de wereld nog steeds voornamelijk op fossiele brandstoffen draait. 25 jaar na het uitkomen van het Brundtland-rapport Our Common Future is de wereldenergievoorziening nog steeds voor meer dan tachtig procent afhankelijk van fossiele brandstoffen. Dat getal is in de loop der jaren vrijwel onveranderd gebleven. Daarom zien we het als onze verantwoordelijkheid om iets aan de CO2-uitstoot te doen en te investeren in demonstratieprojecten.’
 
Shell kan ook in duurzame bronnen investeren.
 
‘Dat doen we ook, maar selectief. Onze expertise ligt niet op het terrein van de productie van zonnepanelen of windturbines. We zijn wel bij offshore windparken betrokken, zijn bijvoorbeeld investeringspartner van het park bij Egmond aan Zee. Verder zijn we in Brazilië actief in de productie van ethanol uit rietsuiker, en kijken we ook hoe restproducten van de suikerplant eveneens zijn te benutten. In ons Future Energy Team onderzoeken we alternatieven voor transportbrandstoffen. Maar het klopt, onze grootste inspanning ligt op het gebied van olie en gas, dat is onze expertise en daar ligt onze bijdrage.’
 
Opslag van CO2 staat niet hoog aangeschreven. Onlangs verklaarde de Zweedse energiegigant Vattenfall ermee te stoppen.
 
‘CO2-opslag kost geld en energie, dus waarom toch doen? Omdat het toch een van de meest effectieve instrumenten is die we kunnen inzetten om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Volgens het Internationaal Energie Agentschap lukt het ons zonder CO2-opslag niet om de opwarming van de aarde ook maar in de buurt van de grens van + 2 °C te houden.’
 
Sommigen noemen die opslag verspilde energie, zonde van het geld.
 
‘Ik ken die argumentatie, en zo gaat het met veel discussies over deelonderwerpen. CO2-opslag, nee dat willen we niet. Kernenergie, ook niet. Windturbines, die verpesten het uitzicht. Maar ondertussen willen we wel in auto’s blijven rijden en het warm hebben als het buiten koud is. En energie mag niet te veel kosten. Wat ontbreekt, is de samenhang; de discussie over hoe bereik je dat comfort op de meest verstandige manier. Vandaar het belang dat wij hechten aan die demonstratieprojecten voor CO2-opslag. We willen daarmee aantonen dat voor opslag de technologie beschikbaar is, dat het veilig kan en dat we de kosten kunnen reduceren.’
 


De geplande CO2-opslag bij het Schotse Petershead.

Op dit ogenblik is Shell betrokken bij drie demonstratieprojecten: Peterhead in Schotland, Quest in Canada en Gorgon LNG in Australië, daar samen met Chevron. En we nemen deel in het Mongstad Technology Centre, het Noorse test- en onderzoekscentrum CCS.  ‘Peterhead is het meest recent aangekondigde project. Momenteel onderzoeken we de meest geschikte technologie. CO2 wordt afgevangen uit rookgas van een gasgestookte elektriciteitscentrale en 100 km verderop in een 2,5 km diep gelegen lege Goldeneye Noordzeeveld gepompt. Het streven is jaarlijks een miljoen ton CO2 op te slaan.’
 
Met die opslag op zee krijgt u dus geen Barendrecht-discussie waar het Nederlandse Shell-demonstratieproject stukliep op bezwaren van de bewoners.
 
‘Inderdaad, de gascentrale ligt aan de kust, en het lege gasveld is door ons geëxploiteerd. Maar we gaan de discussie niet uit de weg. Bij het Quest-project in Canada, waar de CO2 via een pijpleiding naar een diepgelegen zoutwaterreservoir wordt gepompt, hebben we wel met bewoners te maken. Onze les van Barendrecht is dat je serieus moet investeren in het meenemen van de gemeenschap, anders lukt het dus niet. In Canada hebben we dat wel gedaan.’
 
Heeft het project er ook mee te maken dat het winnen van olie uit de teerzanden zeer CO2-intensief is?
 
‘Ja, we willen zorgen dat de CO2-intensiteit van de winning uit oliezanden, een term die we liever gebruiken, gelijk is aan die van conventionele olie. Veel mensen in Canada willen dat we iets aan de extra CO2-uitstoot doen. Er is dan ook grote publieke en politieke steun voor het project, waar we eind 2015 mee van start gaan.’
Shell krijgt flinke subsidie voor het project.
 
‘Het is uit maatschappelijk oogpunt belangrijk om alle low carbon-technologie gelijke kansen te geven. Wij maken ons ook hard voor een goed functionerend CO2-emissiehandelssysteem zodat er voor iedereen die bijdraagt aan vermindering van CO2-uitstoot, of dat nu door hernieuwbare energie is of door CO2-opslag, een gelijk speelveld ontstaat. Als dat er is, komt CO2-opslag zeker grootschalig van de grond.’