Dinsdag 24 januari is bij station Amsterdam Zuid een betonnen dek van bijna drieduizend ton zo’n 22 meter opgeschoven. De operatie is onderdeel van ingrijpende verbouwingen aan het station.

 

De rechthoekige plaat beton heeft een omvang van 70 x 14,5 x 1 meter . De enorme betonconstructie zit vol met wapening voor de sterkte, en staalkabels om voorspanning aan te brengen. Hij is de afgelopen tijd gebouwd vlak naast de snelweg A10, de zuidelijke ringweg rond Amsterdam.

Het betonnen dek moest worden opgeschoven zodat hij strak tegen de dijk van de A10 Zuid aan komt te liggen. Dit creëert ruimte voor het bouwen van nog zo’n betonplaat. Beide dekken vormen straks een deel van het dak van de nieuw aan te leggen Brittenpassage van station Amsterdam Zuid.
 

Teflon en smeermiddelen

De grote plak beton ligt op glijbanen met teflon, die ook nog eens met smeermiddelen zijn behandeld, zodat het verschuiven zo min mogelijk moeite kost.

Voor het verplaatsen was een team van specialisten van Heijmans aan het werk. ‘Er zijn in ons land maar drie bedrijven die zoiets kunnen’, zegt Geo van Tintelen van Bouwcombinatie Nieuw-Zuid (Mobilis, Van Gelder en Boskalis), projectleider voor de Brittenpassage. Deze mensen bedienden vijf speciale vijzels die tegen de betonplaat aanduwden.


 

Oersterk op oliedruk

Zo’n vijzel is een oersterk hydraulisch apparaat dat zijn duwkracht haalt uit oliedruk. De hier gebruikte vijzels hebben nog een bijzondere eigenschap: ze kunnen zichzelf verplaatsen. Dat moet ook wel, want er bestaan geen vijzels die een object over een afstand van 22 meter kunnen verplaatsen.

Dat gaat als volgt: de vijf vijzels duwen langzaam maar zeker – met een geschatte snelheid van bijna tien centimeter per minuut – het betonnen dek een stukje vooruit. Als ze hun maximale stand hebben bereikt, wordt de onderkant van de vijzel zelf verplaatst naar het nieuwe startpunt. Dan begint het duwen opnieuw, enzovoort. Dinsdag 24 januari duurde het op deze manier een paar uur om de betonplaat meer dan twintig meter op te schuiven. De projectwebsite laat met livebeelden zien dat de plaat op zijn plek ligt, strak tegen de snelweg aan:
 

Dit beeld is van 26 januari, 12.45 uur. Klik op de still voor een livebeeld. Bron: https://zuidas.nl/zuidasdok/

 

Veel te klein

Ov-knooppunt Amsterdam Zuid is ernstig uit zijn jasje gegroeid. De dagelijkse aantallen reizigers moeten via een station dat voor zijn taak veel te klein is geworden. Station Amsterdam Zuid heeft naast vier treinsporen ook metrolijnen en een plek waar bussen en trams stoppen. Daarnaast zitten in het station een aantal winkels en wat horeca.

Voor het station staat daarom een flinke uitbreidingsoperatie op de planning. Er komen onder meer twee treinsporen en een derde treinperron bij, en de A10 Zuid zal daarvoor uiteindelijk ondergronds gaan. Voor het zover is, zijn we wel ruim tien jaar verder. In 2036 moet het project klaar zijn.

 

Deze foto is genomen tijdens het verschuiven van de betonplaat. De man op de achtergrond staat naast de gele geleidebaan, die ophoudt vlak voor de dijk waarop de snelweg A10 Zuid rust. Hier zal de betonplaat een halfjaar liggen, voordat hij zomer 2023 op zijn definitieve plek wordt geschoven.

 

Extra tunnel voor reizigers

De eerste stap is het aanleggen van een extra onderdoorgang voor reizigers naast het bestaande station: de Brittenpassage. Die wordt aangelegd ten westen van de huidige Minervapassage, die later zelf nog wordt verbreed.

Het aanleggen van een nieuwe passage onder een station en een snelweg is een ingewikkelde klus, vooral in logistiek opzicht. Het verkeer op de A10 moet kunnen blijven doorrijden, en ook kan het station Amsterdam Zuid niet voor langere tijd dicht. Daarvan zouden te veel reizigers last hebben.

Voor de daadwerkelijke bouw van de Brittenpassage, komende zomer, is het bouwteam al een tijdje bezig. In de zomer van 2022 legde het de fundering aan voor de twee dakdelen die komende zomer op hun plek worden geschoven. Daarvoor ging de A10 Zuid al een week dicht; of eigenlijk werd de snelweg tijdelijk gesloopt en daarna weer opnieuw aangelegd:


 

'Waar láát je zo’n grote berg aarde?'

‘Technisch gezien is dit allemaal niet zo heel moeilijk’, zegt Emiel Vergouw, technisch manager uitvoering van project Zuidasdok. ‘De snelweg tijdelijk weghalen, dan de dakdelen op hun plek schuiven en de grond eronder weggraven. Wat het lastig maakt, is de praktische logistiek. Waar láát je zo’n grote berg aarde? We hebben hier niet veel ruimte. Het staat vol met kantoren en er wonen ook steeds meer mensen. Het leven moet gewoon doorgaan. Maar als ik eerlijk ben, vind ik die puzzel wel het mooiste van het project.’

 

Update: 31 januari, 11.00 uur. Enkele details aangepast.


Foto's: De Ingenieur / Jim Heirbaut